Trans Yağ Nedir? Zararları Nelerdir?

Yağ denilince birçok kisinin aklına tek çesit ve fazlası zararlı olan bir madde gelir ama yağlarında değisik sekilleri ve zararlı veya zararsız olanları vardır. Gıdalardaki yağlar veya daha doğru bir ifadeyle onların yağ asitleri baslıca üç çesit yağ asidinden olusmaktadır; doymus yağ asitleri tekli doymamıs yağ asitleri ve çoklu doymamıs yağ asitleri.

Doymus yağ asitleri, kimyasal yapılarında belirli miktar hidrojen atomu tasımaktadırlar. Bu çesit yağ asitleri kandaki kolesterol miktarını arttırır ve kalp hastalıklarında önemli bir risk faktörüdür. Hayvansal yağlar baslıca kaynağıdır. Eğer bir çift hidrojen atomu eksik ise yağ asidi tekli doymamıs olarak adlandırılır. Kan kolesterolünü yükseltmezler ve hatta faydalı bile olabilirler. Baslıca kaynakları zeytinyağı ve kolza tohumu yağıdır. Eğer bir çift hidrojen atomundan fazlası eksik ise yağ asidi çoklu doymamıs yağ asidi olarak adlandırılır. Çoğu bitki yağlarında yüksek miktarlarda bulunmaktadır.

Çoklu doymamıs yağ asitlerinin çoğunun kan kolesterolü seviyesinde herhangi bir etkisi olmamakla birlikte diyette doymus yağ asitleri ile yer değistirirse faydalıdır. Bununla beraber yağlı balıklarda ve balık yağında (omega-3 çoklu doymamıs olarak adlandırılır) bulunanlar kolesterolü düsürmeye yardımcı olurlar ve bu nedenle faydalıdırlar.

Doymamıs yağ asitleri cis veya trans yapıda bulunabilir. Bitkisel yağlarda doğal yapı cis formudur. Hidrojen atomları karbon zincirinin aynı tarafında ise cis aksi yönlerde ise trans izomerler ortaya çıkar. Trans yağların nasıl olustuğu konusuna gelince; Bazı gevis getiren hayvanların (koyun kuzu inek gibi) iskembelerinde bakteriler tarafından doğal olarak olusabilir yağların çok yüksek sıcaklıklarda ısıtılması ile olusabilir yağların kızartılması veya defalarca kullanılması sonucu ortaya çıkabilir bitkisel sıvı yağların kısmen hidrojenasyonu ile de olusabilir.

Trans yağların zararları

• Kardiyovasküler fonksiyon (LDL-kolesterolü arttırır,HDLkolesterolünü azaltır platelet yapıskanlığını arttırır
• Kalp krizi riskini ikiye katlar
• İmmün sistemi zayıflatır
• İnsülin yanıtı ve fonksiyonuna (diabet açısından zararlıdır) zarar verir
• Karaciğer fonksiyonuna (detoksifikasyonu inhibe eder) zarar verir
• Üreme sistemini etkiler
• Gebelik de zararlıdır düşük doğum ağırlığı yapar
• Anne sütü kalitesini düşürür

Biz bu tür olaylarla karsılasmamak için trans yağ tüketimini en aza indirmeliyiz. Bisküvi kek çikolata kraker gofret cips salata sosları gibi etiketinde “hidrojenize yağ” içerdiği belirtilen gıdaları tüketmemeliyiz. Yağları birden fazla kızartmada kullanmamalıyız. Kısacası sağlıklı bir yasam için en az seviyede trans yağ içeren zeytinyağı gibi yağları kullanmalı ve yüksek oranda trans yağ içeren yağları hayatımızdan çıkarmalıyız.