Bağırsak Kanseri Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Bağırsak Kanseri Nedir? Belirtileri ve Tedavisi: Bağırsak (Kolon) Kanseri, kalın bağırsak ve kalın bağırsağın son kısmı olan rektumdan kaynaklanan kanserlerdir. Tüm dünya üzerinde her yıl kolon ve rektum kanserine bağlı 655,000 ölüm meydana gelmektedir. Amerika’da her yıl 140,000 kişiye kolon veya rektum kanseri tanısı konurken, yine her yıl 60,000 kişinin bu nedenle öldüğü tespit edilmiştir. Ülkemizde, Sağlık Bakanlığı’nın 1998 yılında yayınladığı kanser türlerinin görülme sıklığının cinsiyete göre dağılımı incelendiğinde; kalın barsak kanserleri kadınlarda ikinci, erkeklerde üçüncü sırada yer almaktadır.

Bağırsak Kanseri Risk Faktörleri
Yaş; Kalın barsak ve rektum kanseri herhangi bir yaşta ortaya çıksa bile 50 yaş sonrasında risk artmaktadır. Kalın barsak kanseri herhangi bir yaşta ortaya çıksa bile hastaların %90’ından fazlası 50 yaşın üzerinde olan kişilerdir. Bu yaştan sonra risk, her 10 yılda ikiye katlanır.

Aile; %20 hastada ise ailesel geçiş söz konusudur ancak geri kalan %80 hasta’da aile hikâyesi bulunmamaktadır.Ailede (birinci ve ikinci derecede akrabalar) ve /veya kendisinde; aşağıdaki hastalıkların olması riski arttırmaktadır.

• Kalın bağırsak kanseri hikâyesi
• Kalın bağırsak polibi hikâyesi olması
• Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı olanlar (8-10yıldan fazla süre ile hasta olanlarda risk artar)
• Meme, yumurtalık ve rahim kanseri olanlar

Diet Ve Çevresel Faktörler; Hayvansal yağlar (yağların mukoza h. lerine direkt toksik etkisi olduğu düşünülmektedir. Düşük lifli gıda,alkol, sigara, şişmanlık ve sedanter yaşam riski arttırır.

Bağırsak Kanseri Nasıl Oluşur?

Kalın barsak ve rektum kanserleri barsak duvarında bulunan bir grup hücrenin büyüyerek polip haline dönmesi ve polipin de çeşitli risk faktörleri varlığında kansere dönüşmesi ile oluşmaktadır. Polip; barsak duvarından kabarık gözle görülebilen bir lezyondur. Çoğu polip iyi huylu olmakla birlikte bazı tipleri zamanla büyüyerek barsak duvarına veya diğer organlara yayılım gösterebilen kanser dokusu haline gelebilirler.Polipin kansere dönüşümü hücrelerin gen yapısındaki değişme, bozulma ile açıklanabilir. Bu değişiklik ve bozulmalar kalıtsal veya kendiliğinden oluşabilir. Poliplerin çoğunlukla herhangi bir belirti vermezler, başka nedenle yapılan endoskopik incelemelerde tesadüfen saptanırlar. Tespit edildiklerinde endoskopik olarak çıkarılmalarıyla ileride kansere dönüşmeleri engellenmiş olur.

Bağırsak Kanseri Belirtileri

Makattan Kanama; en sık karşılaşılan ve kişiyi doktora getiren bulgudur. Makattan kanama kalın barsak ve makatı ilgilendiren birçok hastalıkta görülebilmekte, ancak kanserin en önemli bulgusu olması nedeniyle ihmal edilmemesi gerekmektedir.

Dışkılama Alışkanlıklarında Değişiklikler; bir süre kabızlık olması ve ardından diyare gelişmesi veya dışkı çapında giderek azalma, makatta dolgunluk hissi olması ve sürekli dışkılama ihtiyacı olmasına rağmen tuvalete oturulduğunda dışkılanamaması şeklinde barsak alışkanlıklarında değişiklikler meydana gelmektedir.

Karın Ağrısı; sık rastlanan bir yakınma olmakla birlikte yukarıda sayılan şikâyetlerle birliktelik gösterdiğinde kalın barsak ve rektum kanseri için anlam kazanmaktadır.

Kilo Kaybı; sadece kalın barsak ve rektum kanseri değil bütün organlara ait kanserlerde kilo kaybı görülmektedir. Burada önemli olan kilo kaybının istemsiz olarak kısa süre içerisinde meydana gelmiş olmasıdır, örneğin son 2-3 ay içerisinde 10 kg kayıp gibi…

Kansızlık-Solukluk; hem makattan olan kanamalar (bazen dışkıda fark edilemeyen gizli kanamalar da olabilmektedir) hem de kanser hücrelerinin aşırı çoğalması nedeniyle kişilerde kansızlık ve buna bağlı solukluk meydana gelebilmektedir. Özellikle 50 yaşın üzerinde bir hastada kansızlık tespit edilmesi halinde dışkıda fark edilemeyen gizli kanama ve altta yatan bir kalın barsak kanseri olabileceği düşünülerek mutlaka dikkatli bir şekilde incelenmelidir.

Şişkinlik; Kalın barsak ve rektum kanserleri büyük boyutlara ulaştıklarında barsakta kısmi veya tam tıkanıklığa neden olmakta ve hastada yetersiz dışkılama ve gaz çıkartmaya bağlı olarak karında şişkinlik meydana gelebilmektedir. Ancak kişi dışkılayamıyor ve gaz çıkaramıyorsa ve şişkinlik gün geçtikçe artıyorsa acil olarak doktora başvurması gerekmektedir çünkü bu durumda barsak, kanser nedeni ile tamamen tıkanmış demektir acil ameliyat edilmesi gerekir.

Bağırsak Kanseri Tedavisi

Öncelikli tedavi cerrahidir. Cerrahi ile kanserli olan barsak bölgesi ve onu besleyen damarları ve lenfleri içeren yağ dokusu çıkarılır. Sonrasında kemoterapi ve radyoterapi cerrahi tedaviye ek olarak uygulanabilir.

Eğer kanser erken tanı konur ve tedavi edilirse, hastaların %80-90’ı sağlığına kavuşur. Tanı geç evrelerde konursa, iyileşme şansı %60 veya daha altına düşer.Kolorektal kanserli hastaların %5’inden azında, cerrahi olarak hastalıklı olan kalın barsağın çıkarılmasının ardından, geri kalan kalın barsağın karın duvarına ağızlaştırılması gerekebilir. Bu işleme de kolostomi (stoma) açılması denir.

Bağırsak Kanseri Ameliyatı

Kalın barsak kanserlerinde eğer ameliyata tıkanıklık veya delinme gibi nedenlerle acil şartlar altında girilmediyse, ameliyatta hastalıklı kısım çıkartılır ve barsaklar tekrar bir biri ile birleştirilir (anastomoz yapılır) kısaca hastanın ostomiye (cerrahi olarak dışkılama için oluşturulan açıklık-torba) ihtiyacı olmaz. Ancak kanser rektumda yerleşmişse bu durumda yaklaşım daha farklı olmaktadır. Rektum makattan sonraki kalın barsağın yaklaşık 15-18 cm’likkısımıdır ve 3 bölümde incelenir, makattan sonraki kısım alt ve sırasıyla orta ve üst rektum bölümleri. Üst rektum bölümündeki kanserlerde hastalıklı kısım çıkartılır ve barsaklar birleştirilir. Orta rektum bölümündeki kanserlerde barsaklar birleştirilir ancak birleştirilen barsak bölümünde dikişlerin tutması için daha sonra kapatılmak üzere ince barsak geçici olarak dışarıya alınır. Alt rektum kanserlerinde, kanser ne kadar makata yakınsa barsakların birleştirilmesi o kadar zor olmaktadır. Makata sadece birkaç cm uzaktaki kanserlerde kişiye kalıcı ostomi (ömür boyu) açılması gerekmektedir.

Bağırsak Kanserinden Korunmak

Fiziksel egzersiz yapmak: Araştırmalar, düzenli egzersiz yapan bireylerde kalın barsak kanseri dâhil birçok kanser gelişme riskinin azaldığını göstermiştir. Haftada 5 gün, 30-60 dak. arasında orta şiddette veya günlük 150 kalori harcanmasını sağlayan egzersiz yapılmalıdır.

Aşırı Kilolardan Kurtulmak: Fazla kilolar bağırsak kanseri riskini arttırmaktadır.

Sigara Kullanmamak: Diğer kanserler gibi sigara kullanımı, kalın barsak kanser riskini de büyük oranda arttırmaktadır.

Aşırı Alkolden Sakınmak: Yapılan araştırmalar alkolün bağırsak kanseri riskini arttırdığını göstermiştir.

Sağlıklı Gıda Tüketimi: Kalın barsak kanserinin önlenmesinde beslenme alışkanlığı da önemli rol oynamaktadır. Yüksek lifli düşük yağ içerikli besinlerin tercihi önerilmektedir.

Bu korunma yöntemleri tam olarak bağırsak kanseri gelişimini önlemez. Risk altındaki bireylerin, herhangi bir şikâyeti olmadan mutlaka tarama yöntemlerinden yararlanması gerekir.

Sonuç olarak, dışkılama alışkanlığında değişiklik, dışkıda kan görülmesi durumlarında dikkatli olunmalıdır. En önemlisi, yüksek risk sınıfına giren bireylerin tarama testlerinin ve fizik muayenelerinin yapılmasıdır.