Diş Taşı (Tartar) Nedir? Neden Oluşur? Nasıl Temizlenir?

Diş taşı (tartar), diş eti çizgisinin altında ve üstünde biriken bakteri plağının sertleşmiş halidir. Diş taşı (tartar), diş yüzeyinde kalan plak ve tükürükteki minerallerin reaksiyona girmesiyle meydana gelir. Diş eti çizgisinin üstünde oluşan birikintiye supragingival tartar, diş eti çizgisinin altında yer alan birikintiye ise subgingival tartar denir. Diş taşları, dişler üzerinde oluşan sarı veya kahverengi görüntüsüyle fark edilebilir.

Kalsiyum ve fosfat birleşerek diş üzerinde kristaller oluşturur. Bu kalsiyum fosfat kristalleri sonuçta bakteri plağının içerisinde sertleşerek diş taşını oluşturur. Dişlerin çürümesine, diş eti hastalıklarına ve ağız kokusuna sebep olan diş taşından pirofosfat adı verilen bir tip kimyasal içeren diş macunu ile dişlerinizi fırçalamak diş yüzeyinde kristallerin oluşumunu durdurabilir ve yeni kristallerin oluşmasını önleyerek diş taşı birikiminin azaltılmasına yardımcı olabilir. Diş taşı dişler ile çok sağlam bir bağ oluşturur ve diş ile bir bütün olarak görünür. Bu yüzden diş taşlarından kurtulmak biraz zor olabilir ancak bir diş hekimi tarafından temizlenebilir. Tartar oluşumu ayrıca, yeni bakteri plağının temizlenmesini de zorlaştırır ve dolayısıyla ileride başka diş problemlerine ve diş kaybına da sebep olabilir. Bu yüzden her 6 ayda bir diş hekimleri tarafından temizletilmesi tavsiye ediliyor.

Bakteri Plağı Nedir?

Bakteri plağı, diş yüzeyinde sürekli olarak oluşan yapışkan, renksiz bir bakteri birikintisidir. Tükürük, yiyecekler ve içeceklerle birlikte, dişler ve dişetlerinin birleşim yerlerinde toplanan bu birkintileri oluşturur.

Diş eti problemlerinin de birincil etkeni olan bakteri plağının birikmesi lekelerin dişlere hapsolmasına neden olabilir. Bakteri plağı ile savaşmak iyi bir ağız bakımının hayat boyu sürecek bir parçasıdır. Bakteri plağı ayrıca dişleri daha da zayıflatan diş çürüklerinin oluşmasına yol açabilir.

Dişlerin fırçalanmasından 4 ila 12 saat sonra bakteri plağı oluşmaya başlar, bu nedenle dişlerin günde en az iki defa fırçalanması ve günlük olarak da diş ipi kullanılması çok önemlidir. Dişlerin fırçalanması, gerekli olmakla birlikte, yeterli değildir. Bakteri plağı birikimini önlemeye yardımcı olmak üzere, dişler arasındaki erişilmesi zor bölgelere ulaşmak için her gün diş ipi kullanılmalıdır.

Diş Eti Hastalığı Nedir?

Dişeti hastalığı (periodontal hastalık) dişleri çevreleyen dokuların enfeksiyon veya iltihabı anlamına gelir. Şiddetine bağlı olarak gingivitis ve periodontitis olarak ikiye ayrılır.

Diş Taşı Birikiminin Nedeni Nedir?

Dişlerde Bakteri plağı biriktiğinde ve temizlenmediğinde, sertleşir ve diş taşına dönüşür. Diş taşı diş minesine sıkıca tutunduğundan, ancak bir diş hekimi tarafından temizlenebilir.

Diş Taşı (Tartar) Oluşumuna Yol Açan Faktörler

• Aşırı şekerli gıda ve içecek tüketimi.
• Aşırı çay ve meşrubat tüketimi.
• Yetersiz diş bakımı. (Dişleri fırçalamamak bakterilerin dişleriniz arasında oluşumu).
• Dehidratasyon (sıvı kaybı), tükürük yetersizliği ve anormal tükürük akışı.
• Sigara içmek (tütün ürünleri plak birikimini neden olan katran içerir).
• Diyabet (şeker) hastalığı.

Diş Taşı (Tartar) Oluşumu Belirtileri

• Diş eti hastalığı
• Diş çürümesi
• Şiş ve ağrılı diş etleri
• Ağız kokusu
• Diş minesinde lekeler
• Yemek yediğinizde diş etlerinde kanama

Diş Taşı Oluşumunu Önlemeye Yardımcı Olmak

Diş Taşı ancak bir diş hekimi tarafından temizlenebilir. Ancak siz bakteri plağını temizleyerek diş taşı oluşumunu önleyebilirsiniz. Bakteri plağını önlemeye yardımcı olmak için, dişlerinizi, tercihen diş taşı kontrolünde etkili bir florürlü diş macunu ile, günde iki defa fırçalayın ve her gün diş ipi ile temizleyin. Kontrol ve temizlik için diş hekiminizi düzenli olarak ziyaret edin.

Tartar Nasıl Kaldırılır?

Tartar oluşumu genetik ve yaşam tarzı gibi faktörlerden etkilenebilir. Oluşan tartarlar uzman bir diş doktoru tarafından yılda en az iki defa çıkarılmalıdır. Bu işlem diş hekimi tarafından diş cerrahisi ile yapılır. Kaldırma işleminden sonra özel bir macun ve fırça ile diş parlatılır.

Tartar Nasıl Temizlenir? İpuçları

Uygun Fırçalama: Yemek yedikten sonra tartar oluşumunu engellemek için dişlerinizi düzenli olarak günde 2 defa fırçalayın. Fırça 45 derecelik açı ile tutulmalı ve tüm diş yüzeyi iyice temizlenmelidir. Tüm açılardan temizlemenin gerçekleşmesi için yumuşak kıllı bir diş fırçası kullanmanız tavsiye edilir. Ayrıca titreşimli diş fırçalarının daha etkili olabileceği söylenmektedir.

Florür İçeren Diş Macunu: Birçok diş macununun florür içermesinin nedeni diş minesini güçlendirmesi ve asitli içeceklerin tüketilmesi halinde çürüme riskini azaltmasıdır. Bu yüzden florür içeren bir diş macunu kullanmanız diş minesi güçlendirecek, çürüme riskini azaltacak ve tartar oluşumunun önüne geçecektir.

Düzenli Diş İpi Kullanımı: Diş ipi kullanmak dişler arasında birikmiş gıda partikülleri, plak ve tartarı çıkarmak için en iyi yoldur. Diş ipinden sonra gargara yapmak ta tartar oluşumunu önler ve iyi bir ağzı hijyeni korumuya yardımcı olur.

Susam Çiğneme: Tartarı kaldırmak için harika bir yol susam çiğnemektedir. Tohumlar ağzınızda iken kuru bir diş fırçası kullanarak dişlerinizi fırçalayın. Bu tohumlar doğal olarak tartar giderilmesinde yardımcı olacaktır. İyi sonuçlar almak için işlemi tekrarlayın.

Domates ve Çilek: C vitamini bakımından zengin domates ve çilek diş sağlığı bakımından zengin bir içeriğe sahiptir. Domates veya çileği en az 5 dakika boyunca çiğneyin ve çiğnemeden sonra bir süre ağzınızda kalsın bu taratarı yumuşatmaya yardımcı olacaktır. Daha sonra ağzınızı bol su ile temizleyin. Bunun yanında limon ve biber de diş sağlığı açısından oldukça faydalıdır.

Baharatlı Gıdalar Tüketin: Baharatlı gıdalar doğal olarak dişlerinizi ve ağzınızı temizlemeye yardımcı olan tükürük bezlerini uyarır. Baharatlı yiyecekler yemek de ağzını temiz tutmaya yardımcı olacaktır. Baharatlı gıda yediğinizde tükürük doğal olarak ağzınızı temizler.

İncir Tüketmek (Çiğnemek): 3 – 4 incir çiğnediğinizde tükürük bezleri uyarılır. İncir diş etlerini güçlendirir, dişleri temizler ve plak çıkarmaya yardımcı olur.

Sirke İle Durulama: Sirke solüsyonu (çözeltisi) ile ağzınızı çalkalayın. Bu çözeltiyi hazırlamak için 1 bardak suya 1-2 yemek kaşığı sirke, 2 yemek kaşığı su ve bir çorba kaşığı tuz ile hazırlanır. Bunun düzenli olarak yapılması halinde tartarın giderilmesinde yardımcı olur.

Elma Sirkesi: Bir bardağın 4/1’ine elma sirkesi ve 2-4 çay kaşığı su doldurun. 15 ila 20 saniye ağzınızda gargara yapın ve tükürün. Gargara yapılan elma sirkesi kötü nefesi giderir, pamukçuk, kronik diş eti enfeksiyonları ve diş lekelerini gidermede harika bir çözümdür. Elma sirkesinin her kullanımından sonra mutlaka dişlerinizi fırçalamalısınız.

Karbonat: Diş fırçanızı ıslatın ve fırçanın üzerine karbonatı sürün. Birikmiş plak ve tartarı kaldırmak için doğal bir temizleyici olan karbonatla dişlerinizi fırçalayın.

Susam Yağı: Susam yağı ile gargara yapmak diş eti hastalığını tedavide ve taratarın giderilmesinde oldukça etkilidir.

Portakal Kabuğu: Doğrudan dişler üzerine taze portakal kabuklarını ovun. Biraz bekletin ve durulayın bu işlemi sürekli olarak yapmanız durumunda çok iyi sonuçlar verecektir. Ayrıca akşam yatmadan öncede durulama yapmadan aynı işlemi yapabilirsiniz.

Kavun: Yediğiniz yemekten 1 saat sonra kavun çiğneyin bu tartarın yumuşamasına yardımcı olacaktır ve yavaş yavaş tartarı dişlerden kaldırmaya yardımcı olacaktır.

Meyve ve Sebzeler: Kereviz, havuç ve elma doğal olarak dişlerin temizlenmesinde yardımcı olur. Yemeklerden sonra birini tüketmeniz tavsiye edilir. Ağızdaki gıda parçacıklarını ve tartarı temizler.

Limon Suyu: Ağzınızı limonlu su ile gargra yaptığınızda plağı yumuşatır ve düzenli yapılması halinde yavaşça kaldıracaktır. Limon suyu diş minesine zarar verebilir ve aşındırabilir bu yüzden dişler üzerinde doğrudan limon suyu kullanmayın.

C Vitamini Yönünden Zengin Besinler: Evde yapabileceğiniz en iyi dış bakımı olarak taze narenciyelerden (portakal, mandalina, greyfurt, limon) hamurumsu karışım hazırlayın ve dişlerinize macun olarak uygulayın. Bu işlem bakterileri öldürmeye yardımcı olur ve tartarı kaldırır.

Şekersiz Sakız: İçeriğinde şeker bulunmayan sakız çiğnemek tükürük üretimini artırır buda dişlerinizi temiz tutmaya yardımcı olur. Ayrıca diş çürümesi içinde florür içeren sakızlar da çiğneyebilirsiniz.