Emzirme Neden Önemlidir? Anne ve Bebek İçin Faydaları Nelerdir?

Her canlının sütünün kendisine ve bebeğine özel olması anne sütünü yavrusu için benzersiz bir besin maddesi yapan bir özelliktir. Anne sütü, doğumdan sonra ilk 6 ay süresince bebeğin fizyolojik ve psikososyal ihtiyaçlarını tek başına mükemmel bir şekilde karşılamaktadır. Yaşamın ilk 6 ayında sadece anne sütüyle beslenme oranı dünya genelinde benzer (%38) düzeylerdedir. Anne sütüyle beslenmenin sürdürülmesi açısından az gelişmiş ülkeler diğer ülkelere göre daha başarılıdır. Türkiye’de emzirme yaygındır (% 97). Ancak ilk iki ayda bebeklerin %69’u, 5.ayda ise %24’ü sadece anne sütü almaktadır. Ülkemizde emzirme süresi ortalaması 16 aydır. Emzirmenin doğumdan sonraki ilk yarım saat içinde başlanması emzirmenin sürdürülmesi açısından çok önemlidir. Ülkemizde doğumda ilk ½ – 1saat içinde emzirme oranı % 39 ‘dur ve geçmiş yıllara göre bu oran azalmıştır. İdeal bir besin olan anne sütü ve emzirme bebek ve anne için sayısız yararlar sağlamaktadır. Sadece anne ve bebek sağlığı için değil aynı zamanda sosyoekonomik boyutu da düşünüldüğünde, emzirmenin toplumsal yararları da tartışılmazdır.

Emzirmenin Anne Sağlığı Açısından Önemi

Emzirme, ekonomik, kolay, anne ve bebek için uygun bir işlemdir. Anne sağlığı açısından da birçok yararı vardır:

• Emzirme, rahim kasılmalarını da uyararak, rahmin eski haline dönmesine yardımcı olur, anneyi aşırı kan kaybından ve anemiden korur
• Emziren annenin sindirim sistemi daha iyi çalışır, besin emilimi artar.
• Emzirme, yumurtlamayı geciktirerek yeni bir gebeliğin oluşmasını engeller.
• Emzirme kilo vermeyi kolaylaştırır. Emzirme, kadının günlük enerji gereksinimi yaklaşık 500- 600 kalori arttırır.
• Sağlıklı ve doğru beslenen anne, emzirme sırasında enerji harcadığından ve süt üretimi için yağ dokusu kullanıldığından daha kolay kilo kaybeder.
• Emzirme, over (yumurtalık) kanseri endometrium (rahim için tabakası) kanseri ve meme kanserine yakalanma riskini azaltır.
• Emzirme, anneyi ileride ortaya çıkacak kemik erimesinden (osteoporoz) korur.
• Annelik duygusunun gelişmesine neden olur.
• Anne-bebek arasındaki bağın kurulmasını ve güçlenmesini sağlar.
• Anne-bebek arasında sevgi dolu bir ilişki oluşturur.
• Emziren annelerin kendilerine güvenleri fazladır bu durum süt verimini olumlu yönde etkiler.
• Emzirmek anne için doğal bir sakinleştiricidir ve annede strese karşı tolerans gelişmesini sağlar.

Emzirmenin Bebek Sağlığı Açısından Önemi

UNICEF ve Dünya Sağlık Teşkilatı (WHO) bebeklerin doğumdan itibaren ilk 6 ay boyunca sadece anne sütü almalarını (başka katı ve sıvı gıdalar ve su almadan) ve yedinci aydan itibaren katı ve lapa ek gıdalara başlanılmasını önermektedirler. İlk 6 aydan sonra ek gıda verilmesi kabul edilebilir olsa da, emzirmeye iki yaşına kadar devam edilmesi önerilmektedir. Biberon kullanımı ise çocuk hangi yaşta olursa olsun önerilmemektedir. Yaşamın ilk 6 ayında sadece anne sütü önerilmesi, anne sütünün eşsiz olması, diğer tüm gıdalardan üstün olması ve bebeğin büyüme ve gelişmesinde en önemli rolü oynaması nedeniyledir. Anne sütünü üstün kılan özelliklere göz atarsak emzirmenin bebek sağlığı açısından önemi daha iyi anlaşılacaktır.

Anne sütü salgılandığı döneme göre farklı özellikler gösterir:

Kolostrum: Annenin doğumdan sonraki birkaç gün boyunca ürettiği süttür. Koyudur. Rengi sarımtırak veya berraktır. Kolostrum daha kıvamlı, protein içeriği yüksek, yağ miktarı düşük, vitamin ve minerallerden, bebeği enfeksiyondan koruyan hücre, antikorlar yönünden zengindir. Kolostrum bebek için çok önemlidir çünkü içinde bağışıklık sistemimi güçlendiren maddelerin yanı sıra büyüme faktörleri ve bol miktarda A vitamini bulunur. Bu özellikleri nedeniyle kolostrum bebeği enfeksiyon ve alerjiden korur, sarılığın önlenmesine yardım eder, bağırsağın olgunlaşmasını sağlar ve göz hastalıklarını önler.
Olgun süt: Doğumdan birkaç gün sonra üretilen süttür. Emzirme süresi boyunca olgun sütün bileşiminde de değişiklikler olmaktadır.
Ön süt: Öğünde en erken salgılanan süttür. Çok miktarda üretilir ve yüksek miktarda protein, laktoz ve diğer besinleri içerir. Bebek ön sütten fazla miktarda içtiğinden gerek duyduğu bütün suyu bundan karşılar. Bebeklerin 6 aylığa kadar sıcak havalarda bile diğer sulu içeceklere gereksinimleri yoktur.
Son süt: Öğün sonunda salgılanan süttür ve daha fazla yağ içerir. Bu yağ anne sütü ile alınan enerjinin büyük bölümünü karşılar.

Anne sütünün bileşiminden de anlaşılacağı gibi hayvan sütü ve formül sütlere göre büyük üstünlükleri vardır:

• Anne sütü hayvan sütü ve formül sütlerle karşılaştırıldığında bakteri içermez.
• İçeriğinde bebeği enfeksiyonlardan koruyucu maddeler bulunur
• Anne sütünün içeriğinde diğer sütlere göre bebek için uygun ve yeterli miktarda protein, yağ, vitamin ve mineraller vardır.
• Anne sütünden geçen ve kolay emilen demir bulunur
• Anne sütünde bulunan ancak diğer sütlerde bulunmayan büyüme faktörleri vardır
• Anne sütünün sindirimi de daha kolaydır