Zatürre (Pnömoni) Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Zatürre (Pnömoni) akciğer dokusunda görülen iltihaplanmadır. Zatürre (Pnömoni) bakteriler başta olmak üzere çeşitli mikroorganizmalara bağlı olarak meydana gelir.

Bazı pnömoni türlerinde hasta kişiden sağlam kişilere doğrudan bulaşma riski vardır. Ama hastalık çoğunlukla, hastanın kendi ağız, boğaz veya sindirim kanalında bulunan mikropların akciğere ulaşmasıyla meydana gelmektedir. Normal durumda hastalığa neden olmayan bu mikroplar, vücut savunması zayıf düşmüş kişilerde pnömoni oluşturur. Dolayısıyla pnömoni’nin oluşmasında bulaşmadan çok, kişinin vücut direncini kıran risk faktörleri rol oynar.

 Bilgi:  Dünyada her yıl 5 yaşın altında 10 ile 12 milyon çocuk zatürre nedeniyle ölmektedir. Bu ölümlerin %90’ı gelişmekte olan ülkelerde olmaktadır. Ülkemizde 1-12 aylık bebek ölümlerinin %48’inden zatürre sorumludur. Bir ile dört yaş grubunda bu oran %42’dir. Erken teşhis ve tedavi ölümleri önlemede son derece önemlidir.

Zatürre Nasıl Yayılır?

Pnömoni’ye zemin hazırlayan grip ve benzeri viral solunum yolu enfeksiyonları ise çok bulaşıcıdır. Hapşırık ve öksürükle yayılabildikleri gibi, ağız ve burun sekresyonları ile bulaşmış bardak, mendil, çatal- kaşık gibi eşyalar aracılığıyla diğer kişilere geçebilir. Pnömoni’ler tüm dünyada ve ülkemizde en sık görülen ve en fazla ölüme neden olan hastalıklar arasındadır. Özellikle bebeklerde, çocuklarda, yaşlılarda ve bilinen başka bir hastalığı olan kişilerde pnömoni’ler daha ölümcül olabilmektedir. Bir kişinin pnömoni’ye yakalanmasının kolaylaştıran çeşitli risk faktörleri vardır. Bunlardan korunmak mümkünse, pnömoni’ler önlenebilir.

Zatürre Risk Faktörleri

• Kronik hastalıklar: Akciğer hastalıkları (KOAH, bronşektazi, akciğer kanseri), kalp hastalıkları, böbrek hastalıkları, karaciğer hastalıkları, şeker hastalığı, sinir sistemi hastalıkları (Kas hastalıkları, inmeler, bunama), yutma güçlüğü yapan durumlar (çene, kas, sinir hastalıkları, tümörler, yemek borusu hastalıkları), bağışıklık sistemi hastalıkları (AIDS, kan ve lenf bezi kanserleri)
• İleri yaş
• Sigara kullanımı
• Alkol alımı
• Kusmalar
• Geçirilmiş uzun süreli ameliyatlar
• Grip salgınları

Zatürre Belirtileri Nelerdir?

Üşüme – titreme, 39- 40 °C’ye varan yüksek ateş, öksürük, kirli, iltihaplı (yeşil, sarı, pas rengi) balgam çıkarma ve yan ağrısı olabilir. Bazı pnömoni türlerinde ise sinsi başlangıç olur. Birkaç gün devam eden iştahsızlık, halsizlik, eklem ve kas ağrılarını takiben kuru öksürük, ateş yükselmesi, bulantı, kusma, baş ağrısı gibi belirtiler olabilir. Bu şikayeti olan hastalar mutlaka doktora başvurmalıdır. Pnömoni ihmal edilmemesi gereken bir sağlık sorunudur. Erken teşhis edilmesi ve gecikmeden tedaviye başlanmasının ölümleri azalttığı bilinmektedir. Hastanın yakınmaları pnömoni’yle uyumlu ise genellikle yapılan muayene ve akciğer röntgenindeki bulgularla teşhis konulabilir. Gerekirse kan ve balgam tahlilleri yapılabilir.

Pnömoni hafif ile ağır arasında değişir. Birdenbire ya da yavaş ve sinsi olarak gelişebilir. Sık görülen bulgu ve belirtileri aşağıda sıralanmıştır:

• Ateş
• Öksürük (balgamlı ya da kuru)
• Göğüs ağrısı
• Üşüme/titreme
• Solunum güçlüğü

Diğer bulgu ve belirtileri de aşağıdakileri içerebilir:

• Baş ağrısı
• Bulantı/kusma
• İshal
• Kas-eklem ağrıları
• Yorgunluk/halsizlik
• Solunum yakınmaları
• İştahsızlık
• Terleme

Zatürre Hastalığı Tedavisi

Birçok vakada pnömoni evde tedavi edilebilir. Ağır olguların, yaşlı hastaların, oksijen tedavisi veya yoğun bakım desteği gerektiren hastaların hastaneye yatması gerekir. Tedavi hastaya göre değişir. Tedaviye erken başlandığında ve ayaktan tedavi edilebilen olgularda sonuçlar yüz güldürücüdür. Ancak teşhis ve tedavisi gecikmiş, ağır pnömoni olgularında ölüm oranı yüksektir.