Belsoğukluğu (Gonore) Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Tedavisi

Bel soğukluğu (gonore), cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur. Belsoğukluğu enfeksiyonunun nedeni neisseria gonorrhoeae bakterisidir. Belsoğukluğu (gonorrhea) cinsel yolla bulaştıktan sonra üretra, anüs, idrar yollarının son kısımlarında, idrar yolu çevresi salgı bezlerinde, gözde ve kadında vajinada, kadın üreme yolları (fallop tüpleri, serviks ve uterus) ve rahim ağzı başta olmak üzere genellikle üreme organlarında yerleşerek akıntılı iltihaba neden olan bir hastalıktır. Gonore korunmasız oral, anal ve vajinal ilişki yoluyla insandan insana geçer. Çok sayıda partnerle cinsel ilişkiye girip prezervatif kullanmayan kişiler enfeksiyon riski altındadır. Bu yüzden enfeksiyona karşı en iyi önlem tek eşlilik ve kondom kullanımıdır.

Bilgicik: Çok bulaşıcı bir hastalık olan gonore hastalığına Amerika’da her yıl 800.000 bin den fazla kişi yakalanmaktadır. 2012’de ABD’de 334.826 belsoğukluğu vakası bildirilmiştir. Her yıl dünyada 60 milyon yeni gonore (belsoğukluğu) hastasının ortaya çıktığı tahmin edilmektedir. A.B.D.’de her 30 saniyede bir kadının bel soğukluğuna yakalandığı ileri sürülmektedir.

Kadınlarda en çok rahim ağzında yerleşir. Dokuların yapısı nedeni ile vajina dokusunda bakteri yerleşemez. Rahim ağzı yani serviks dışında sırasıyla ürethtra ve vajinanın hemen girişinde her ki yanda yer alan bartholin bezlerini tutar. Kadın hastaların % 80’inde herhangi bir belirti vermez ve sessiz seyreder. Ama bazen hazneden sümüğümsü, koyu renkli ve kötü kokulu sarı-yeşil iltihaplı akıntı, adet düzensizliği yani düzensiz kanama, iki adet arasında kanama, sık ve yanmalı idrara çıkma ile seyredebilir. Akıntıdan sonra en sık görülen yakınma ise kasık ağrısıdır. Beraberinde nadiren kaşıntı da olabilir. Öğleden sonra ve akşam çıkan ateş görülebilir. Bartholin bezi tutulmuş ise vajina girişinde oldukça ağrılı bir şişlik yani bartholin absesi olabilir. Rahim iltihabı ve tüplerde tıkanma sonucu kısırlığa yol açabilir. Kronikleşen vakalarda belirtiler görülmeyebilir. Ama genelde kadınlar taşıyıcıdır. Gonorenin en önemli komplikasyonu pelvik iltihabi hastalık (PİD) yani enfeksiyonun tüplere ve yumurtalıklara kadar ilerlemesidir.
Erkeklerde ise ani ve rahatsız edici cerahatli sarımtırak renkte idrar sonrası veya sürekli akıntı ve idrar yaparken yanma ve sızlama ile kendini belli eden bir hastalıktır. İlerlemiş durumda testislerde şişlik ve kısırlık yapabilir. Erkeklerde idrar yollarında, makat içinde veya ağız içinde iltihabi belirtiler olabilir. Erkek hasta tedavi edilmediğinde meni yollarında iltihap ve bunun sonunda da kısırlık ortaya çıkabilir. Erkeklerde hastalık bazen hiçbir belirti olmadan seyreder.

Her iki cinste, cinsel birleşme sırasında ya da cinsel organlarda sürekli ağrı, makat veya perine yani bacakların arasında kalan ve üreme organlarını örten kas dokusunda apseler vb. görülebilir. Mikrop kana karışırsa, deride kanamalı yaralar, eklem iltihapları, kalp kası iltihabı ve menenjit gibi yaygın hastalıklara yol açabilir. Eklem ağrıları ve şişlikleri görülür. Tek bir eklemde belirtiler olmaz. Ağrılar gezici tiptedir. Bir eklem düzelir belirtiler bir diğerinde başlar. Buna gezici eklem ağrıları adı verilir. Nadiren gonokoka bağlı boğaz enfeksiyonları gelişebilir. Karın içi iltihaplarına, kısırlığa ve üreme organlarında apselere neden olan bu hastalığın kuluçka süresi yani mikropla temastan sonra hastalık belirtilerinin ortaya çıkması arasında geçen süre 2-8 gündür.

Gebe kadından doğum kanalından bebeğe bulaşabilir. Yeni doğan bebekte körlük ve zatürre gibi hastalıklara yol açabilir. Doğum sırasında bebeklerin gözüne bulaşarak körlüğe yani Ophtalmia Neonatorum’a neden olabilir. Bu tip enfeksiyonu engellemek için doğduğu anda bebeklerin gözüne antibiyotik damlatılmalıdır. Gonore gebelik sırasında anne karnındaki bebeği etkileyerek başka hastalıklara neden olabilir.

Belsoğukluğu Nedeni Nedir?

Gonore etken Neisseria Gonorrhoeae adı verilen bir bakteridir. 1879’da Neisser tarafından bulunduğu için bu ad verilmiştir. Neisseria Gonorrhoeae için tek doğal bulaşma kaynağı insandır. Kuru ortamda çok kısa bir sürede ölür ve insan dışında uzun süre canlı kalamaz. Gençlerde daha fazla görülür. Belirti vermeyen taşıyıcılar bulaşıcılık açısından önemlidir.

Gonore hastalığı en sık Güney ve Güneydoğu Asya’da görülmektedir. Son yıllarda Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra ortaya çıkan bağımsızlıklarını yeni kazanmış devletlerde de hastalığın giderek arttığı bildirilmektedir.

Belsoğukluğu Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler genellikle bakteriye maruz kaldıktan sonra 14 gün (iki hafta) içinde ortaya çıkar. Ancak bazı kişilerde belirtiler ortaya çıkmayabilir. Gonore belirtileri bulunmayan kişi nonsymptomatic taşıyıcıdır ve enfeksiyon sesiz kaldığında yayılma olasılığı daha yüksektir.

Erkeklerde Görülen Belirtiler

Erkeklerde birkaç hafta boyunca belirtiler oluşmayabilir ve sadece sabahları oluşabilir. Erkekler ilk göze çarpan belirti genellikle idarar yaparken yanma ve ağrılı bir histir. Diğer belirtiler arasında şunlar olabilir:

• Daha sık idrara çıkma
• Penisten akıntı veya damlama görülür (beyaz, sarı, bej, yeşilimsi)
• Penis ucunda şişme veya kızarıklık
• Testislerde şişlik ve ağrı
• Oral seks sonucu boğazda şişlikler
• Kalıcı bir boğaz ağrısı

Kadınlarda Görülen Belirtiler

Kadınlardaki belsoğukluğu açık belirtileri olmayabilir. Genel olarak görülen belirtiler şunlardır:

• Vajinadan akıntı (sarı ve beyazımsı)
• İdrar yaparken ağrı ve yanma hissi
• Daha sık idrara çıkma
• Cinsel ilişki sırasında ağrı
• Alt karında ve pelvikte keskin bir ağrı
• Ateş
• Konjonktivit(göz iltihabı)
• Kırmızı, kaşıntılı gözler

Bel soğukluğu tedavi edilmezse enfeksiyon kan dolaşımına yayılabilir. Bu durumda, döküntü, eklemlerde ağrı ve ateş gelişebilir.

Gonore (Bel Soğukluğu) Tanısı

Sağlık çalışanları çeşitli şekillerde gonore enfeksiyonunu teşhis edebilir. Muhtemlen penis ve vajinadan akıntıdan örnek alınır.  Servikal ve vajinal akıntıdan hazırlanan yayma preparatın mikroskopta incelenir. Bu yöntem hızlı ve kolyadır fakat kesin bir bilgi sağlamayabilir. Vajen kültürü alınmasının en faydalı olduğu durum gonoredir. Kültürde gonokokların üretilmesi tanı için yeterlidir. Klinik olarak tanı konmuş olsa bile bunun kültür ile doğrulanması gerekir ve hastalığın tanısı hekim tarafından konulmalıdır. İkinci bir yöntem ise numune alındıktan sonra birkaç gün bekletilir belsoğukluğu varsa bakteri kolonisinin büyüdüğü görülecekti bu durumda enfeksiyon tanısı konur.

Gonore (Bel Soğukluğu) Korunma

Korunmanın en etkili yolu hastalık riski taşıyan şüpheli kişilerle yani hayat kadınları, hayat kadınlarıyla birlikte olduğu bilinen kişiler, çok sayıda partneri olan ya da olmuş kişiler ile ilişkiye girmekten kaçınmaktır. Hastalıktan korunmanın başlıca yolu tek eşliliktir.

Diğer bir yöntem de kondom (prezervatif) kullanmaktır. Prezervatifler arasında lateks yapılı olan ve spermisit içerenler tercih edilmelidir. Çünkü spermisitlerin aynı zamanda mikroorganizmaları etkisiz hale getirebilme özellikleri de bulunmaktadır. Prezervatif bir kez kullanılmalı ve ilişki sonrası çıkartıldıktan sonra poşete koyularak atılmalı ve eller sabunlu suyla yıkanmalıdır. Cinsel temastan sonra vaginal antiseptik kullanılmalıdır.
Korunma yollarından bir diğeri de yukarıdaki belirtileri tanımak ve kişide ya da eşinde görüldüğü taktirde derhal bir sağlık kuruluşuna başvurmaktır. Ne kadar etkili korunma olursa olsun herkes gonore riski altındadır. Bu nedenle erken tanı ve tedavi hem kişinin sağlığının tekrar oluşturulması hem de hastalığın daha çok bulaşmasının engellenmesi açısından önemlidir.

1. Gonore vakaları ve cinsel eşleri, hastalık tam tedavi oluncaya kadar cinsel ilişkiden kaçınmalıdır.
2. Alkol ve uyuşturucudan uzak durulmalıdır.
3. Hamileler doğum öncesi dönemde düzenli sağlık kotrolü yaptırmalıdırlar.

Belsoğukluğu Tedavisi

Enfeksiyonun tedavisinde entibiyotikler kullanılmaktadır. Ancak bakteri bilinçsiz ve reçetesiz antibiyotik kullanımına bağlı olarak bazı antibiyotiklere karşı direnç kazanmıştır. Bu nedenle hekim recetesi dışında antibiyotik kullanımından sakınılmalıdır. Cinsel yolla bulaşan bu hastalığın tedavisine eşinizde mutlaka tedaviye dahil edilmelidir. Antibiyotik kullanımından bir hafta sonra kültürler tekrarlanarak enfeksiyonun geçtiği teyit edilmelidir.

Bilgicik: Bilim insanları gonore enfeksiyonunu önlemek için aşı üretmeye çalışıyor.

Bakterinin Sebep Olabileceği Durumlar (Komplikasyonlar)

Tedavi edilmeyen gonore hem kadınlar hem de erkekler üzerinde ciddi ve kalıcı zararlar oluşturabilir. Bunlar:

• Pelvik inflamatuar hastalık (PID)
• Kısırlık gibi üreme sorunları
• Dış gebelik (ektopik)
• Epididimit iltihabı
• Yara izleri
• Prostat
• Eklem ağrıları ve enfeksiyonları
• Beyin çevresinde enfeksiyon (menenjit)
• Kalp kapağı enfeksiyonu