Renk Körlüğü (Daltonizm) Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Tedavisi

Renk körlüğü (daltonizm), bazı renkler arasındaki farkları ayırt etme yetersizliğidir. Renk körlüğü testleri ile bu göz kusuru anlaşılabilir. Renk körlüğü için Color Vision Deficiency (CVD) yani Renk Görme Eksikliği daha kesin bir terimdir. Renk körlüğü (daltonizm), gözün arka sinir tabakasının koni hücrelerinde hassas renkli pigment yokluğu sonucu oluşan bir göz kusurudur. Çoğu renk görme bozuklukları kalıtsal ve doğumda bulunur fakat görme sinirindeki hasarlar, görme noktası ve göz tansiyonu (glokom) gibi bazı göz hastalıkları sonucunda da meydana gelebilir.. Yaklaşık her 20 kadından 1’inde ve her 12 erkeğin 1’inde renk körlüğü görülebilir. İnsanlar renk körlüğü dendiğinde genellikle ‘kırmızı ve yeşil renkleri ayırt edememe’ olarak anlar fakat bu yanıltıcıdır çünkü bu sadece kırmızı-yeşil renk körlüğünü tanımlar. Kırmızı ve yeşil renk körlüğü en yaygın görülen tür olduğu için böyle bilinmektedir.

Bilgicik: Tıptaki adı daltonizm olan renk körlüğü ismini 1798 yılında ilk detaylı renk körlüğü tanımını yapan İngiliz bilim adamı John Dalton’dan almıştır.

Bilgicik: Verilere göre İngiltere erkek nüfusunun %8 ve bir bütün olarak İngiltere nüfusunun % 4,5 renk körüdür. Dünyada üzerinde 250 milyon renk körü olduğu tahmin edilmektedir.

Gözlerimiz Renkleri Nasıl Tanımlar?

Gözümüzde retina çubuklar ve koniler denilen ışığa duyarlı hücrelerin iki çeşidi vardır. Her ikisidi görüntüleri işleyen gözünüzün arka kısım tabakasında (retinada) bulunur. Çubuklar gece görüşüne yardımcı olmak için düşük ışık koşullarında çalışır koni ise gündüz görevini üstlenir ve renk ayrımını yapmatan sorumludur.

Koni hücrelerinin 3 tipi vardır ve her türün ışık dalga boyu farklı bir duyarlılığa sahiptir. Koni yeşil, mavi ve kırmızı renkleri algılar. Bir nesneye baktığınızda, ışık göze girer ve koni hücreleri uyarır daha sonra beyin koni hücrelerinden gelen sinyalleri yorumlar böylece nesnenin rengini görebilirsiniz.

Renk körlüğü kesin fiziksel nedenleri hala araştırılmaktadır ama renk körlüğü, genellikle hatalı koni tarafından ama bazen beyin koni gelen yolun bir hatadan kaynaklandığı düşünülmektedir.

Renk Körlüğü (Daltonizm) Nedenleri

Kronik hastalıklar: Diabetes mellitus (şeker hastalığı), glokom, lösemi, karaciğer hastalığı, kronik alkolizm, makula dejenerasyonu, multipl skleroz, katarakt, epilepsi, kallman sendromu, parkinson hastalığı, orak hücreli anemi, alzheimer hastalığı ve retinitis pigmentosa daltonizme yol açabilir.

Kazalar: Beynin belirli alanlarına darbe alınması retinaya zarar verebilir buda daltonizme yol açabilir.

İlaçlar: Sinir bozukluklarını tedavi etmek için antibiyotikler, barbitüratlar, anti-tüberküloz ilaçları, yüksek tansiyon ilaçları ve çeşitli ilaçlar bu göz kusuruna yol açabilir.

Endüstriyel veya çevresel kimyasallar: Karbon monoksit, karbon disülfür ve kurşun gibi kimyasallarda daltonizme yol açabilir.

Yaş: 60 yaş üzerindeki kişilerde renkleri görmek için gözün kapasitesi düşebilir.

Daltonizm göz kusur genellikle genetik (kalıtsal) bir durumdur. Kırmızı, yeşil ve mavi renk körlüğü genellikle ebeveynlerden geçiş yapar. Durumdan sorumlu olan gen X kromozomudur. Daltonizm göz kusuru olan kişilerin büyük çoğunluğu normalde taşıyıcı değildir ve bunu annesinden almıştır. Bazı insanlar da diyabet gibi uzun süreli hastalık, multipl skleroz, bazı karaciğer hastalıkları ve hemen hemen tüm göz hastalıklarının bir sonucu olarakta ortaya çıkabilir. Renk görme eksikliği etkileri hafif, orta ya da daha ciddi olabilir ve hayatınız boyunca aynı kalacaktır.

Renk Körlüğü Belirtileri

Renk körlüğünün en sık görülen belirtisi görmede meydana gelen değişikliklerdir.

• Trafik ışıklarını (kırmızı ve yeşil) ayırt etmek zor olabilir.
• Gördüğünüz renkler eskisinden daha az parlak görünebilir.
• Farklı renk tonlarını aynı olarak görülebilir.

Renk Körü İnsanlar Nasıl Görür?

Gökkuşağı Renkleri Normal renk görme	Deuteranope (simülasyon) yeşil retina fotoreseptör yokluğunda
Protanope (simülasyon) kırmızı retina fotoreseptör yokluğunda	Tritanope (simülasyon) mavi retina reseptörlerinin yokluğunda

Renk Körlüğü Testleri

Renk görme eksikliklerini tespit etmek için en sık kullanılan test Japon göz hekimi Shinobu Ishihara (1879-1963) tarafından geliştirilen renkli ve numaralı plaklardır. Askeri Tıp Okulu’nda çalışırken acemi askerlerin renk görme anormalliklerinin taranması için bir test hazırlanması istendi. Bunun üzerine renkli noktalarla dolu 38 plaktan oluşan bir koleksiyon oluşturdu. Psödoizokromatik adı verilen bu plakaların üzerine farklı renkli noktalar ve bu tonların üzerine de farklı renk tonları ile bir sayı gizlenmiştir. Bu şekilde eğer renklerle ilgili bir göz kusuru varsa sayı okunamayacaktır.

Bu test günümüzde de kullanılmaktadır ve bu testin sonuçları renk körlüğü için geçerli tıbbi test olarak kabul edilir. Kendi olası renk görme eksiklikleri hakkında herhangi bir sorunuz varsa bir doktora başvurun.

Görsel 1	Görsel 2
Görsel 3	Görsel 4

Yukarıdaki görsellere baktığınızda hangi renkleri görüyorsnuz?

Görsel 1: Daltonizm göz kusuru olmayanlar 74 görür.

Görsel 2: Daltonizm göz kusuru olmayanlar 6 görür.

Görsel 3: Daltonizm göz kusuru olmayanlar 29 görür. Kırmızı-yeşil eksiklikleri olanlar 70 görür.

Görsel 4: Daltonizm göz kusuru olmayanlar herhangi bir sayıyı göremez. Kırmızı-yeşil eksiklikleri olanların çoğu 5 olarak görür.

Renk Körlüğü Tedavisi

Renk körlüğü hastalık veya yaralanma sonucu meydana gelirse altta yatan neden tedavi edilerek gözün renk algılama kabiliyetini iyileştirmeye yardımcı olabilir. Fakat genetik olarak renk körüyseniz bunun bir tedavisi yoktur. Göz doktorunuz renkleri ayırt etmenize yardımcı olacak renkli gözlük veya lens önerebilir.