Endokardit Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Tedavisi

Endokardit, endokardiyum adı verilen kalbin iç zarının iltihaplanmasıdır. Endokardit aynı zamanda enfektif endokardit olarakta bilinir. Ağız veya vücudun başka bir yerinden alınan mikrop ve bakterilerin kana karıştıktan sonra kan dolaşımı yoluyla kalbin boşluklarına ve kalp kapakçığına yerleşip zarar vermesi ile oluşur. Endokardit sağlıklı bir kalbe sahip olan kişilerde nadir görülen bir durumdur. Endokardit riski en yüksek olanlar kalp kapakçıkları zarar görmüş, yapay kalp kapakçıkları kullanan ve diğer kalp kusurları bulunan insanlardır.

Bilgicik: Enfektif endokardit İngiltere’de her yıl yaklaşık 20 milyon kişide görülür.

Enfektif Endokardit Nedenleri Nelerdir?

Endokarditin ana nedeni bakterilerdir ama mantarlar ya da diğer mikroorganizmalar da sorumlu olabilir. Bu bakteriler yeme içme (ağızdan) veya vücudun herhangi bir yerindeki kesiklerden vücudumuza girebilir. Kana karıştıktan sonra kalbin bölümlerinde iltihaplanmaya yol açar ve kalp fonksiyonlarına zarar verir.

• Bakteriyel enfeksiyonlar endokarditin en sık nedenidir.
• Candida gibi mantarlar yüzünden oluşabilir.
• Bazen hiçbir neden bulunmayabilir.

Vücudumuz gibi kalbimizde enfeksiyonlara karşı korumalıdır. Bu yüzden kalbe yerleşen her bakteri endokardite neden olmaz. Vücut bağışıklık sistemi çoğunlukla bu bakterileri yok eder. Kalp sağlığı bozuk olan, bağışıklık sistemi güçlü olmayan kişilerde bu hastalığın oluşma riski daha yüksektir.

Bakteriler Vücudumuza Nasıl Girer?

Ağız: Diş ve diş etleri kötü durumda ise yemek yeme ve diş fırçalama gibi günlük aktiviteler sonucu bakterilerin vücuda girmesi daha kolay hale gelir.

Enfeksiyon: Bakteriler diş eti iltihabı, klamidya ve gonore gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklar sonucu vücuda yerleşebilir.

İğneler ve tüpler: Vücudun içine şırınga, kateter ve laparoskoplar gibi temizliği yapılmayan tıbbi bir aletin ve iğenin sokulması riskli olabilir.

Risk Faktörleri

• Kalp kapakçığı sorunları olan veya yapay kalp kapakçığı kullananlar.
• Kalp kapakçığı ameliyatı olanlar.
• Bazı doğumsal (konjenital) kalp defektleri.
• Hipertrofik kardiyomiyopati denilen bir kalp rahatsızlığı.
• Kirli (steril olmayan) iğnelerin kullanımı.
• Uyuşturucu kullanımı.
• Zayıf bir bağışıklık sistemi olanlar. (AIDS)

Enfektif Endokardit Belirtileri

Belirtiler yavaş veya aniden gelişebilir. Altta yatan herhangi bir kalp rahatsızlığına bağlı olarak belirtiler değişebilir. Ancak genel olarak şu belirtiler gözlemlenir:

Hastaların %60’ında görülen belirtiler:

• Yüksek ateş ve titreme
• Yorgunluk (halsizlik), eklem ve kas ağrıları
• Gece terlemeleri
• Solukluk, nefes darlığı (özellikle fiziksel aktivite sırasında)
• İnatçı öksürük
• Kalp atışlarında ıslık sesine benzer bir gürültü
• Ayaklarda, bacaklarda veya karında şişlik
• Açıklanamayan kilo kaybı
• İdrarda kan (gözle görülebilir ya da mikroskop altında görüntülenebilir)
• Soluk cilt
• Deride küçük mor veya kırmızı lekeler, gözler ya da ağız içinde beyaz lekeler
• Tırnak altında kırmızımsı-kahverengi çizgiler
• Ayak, el, avuç içi ve ayak tabanında ağrılı gelişen kırmızı lekeler
• Zihinsel karmaşa

Hastaların %40’ında görülen belirtiler:

• Fokal nörolojik defisit
• Felç (inme)
• İntraserebral kanamalar (beyin kanamaları)
• Dalak büyümesi (splenomegali)
• Boyun tutulması
• Hezeyan (saçma sapan konuşma, saçmalama)
• Hemiparezi (vücudun bir yarısındaki kaslarda kuvvetsizlik)
• Afazi (anlama, tekrarlama, okuma-yazma gibi becerilerin gerçekleştirilememesi)
• Konjonktiva kanaması
• Ritim bozukluğu (kalp ritminin düzensizleşmesi)

Enfektif Endokardit Tanısı

Endokardit tanısı her zaman kolay olmaz. Kan kültürlerinde bakterinin üretilmesi endokardit için en önemli tanısal testtir. Hastaların bir kısmında endokardit olmasına karşın kanda bakteri üretilemez. Kardiyak ekokardiyografi endokardite ikincil gelişen enfekte olmuş pıhtıların görüntülenmesinde oldukça önemli. Bazı hastalarda daha iyi bir görüntü elde etmek için yemek borusundan ekokardiyografik inceleme yapmak gerekebilir. Endokarditten şüphe edilen çocuklarda tam kan sayımı, sedimantasyon, idrar incelemesi, karaciğer fonksiyon testlerinin yapılması gerekir.

Endokardit Tedavisi

Enfektif endokardit yaşamı tehdit eden ciddi bir sağlık problemidir. Kalpte geri döndürülmez hasar oluşturabilir. Enfeksiyonun kötüleşmesini ve komplikasyonlara yol açmasını önlemek için hastane tedavisi gereklidir. Tedavi için başlangıçta antibiyotikle kullanılır fakat bu herzaman işe yaramayabilir. İkinci aşamada ise ameliyat gerekebilir.

Antibiyotikler: Hastanede doktor kontorlünde size yüksek dozda antibiyotikler intravenöz (IV) olarak verilecektir. Eve gittikten sonra oral veya IV antibiyotikler en az 2 ila 6 hafta devam edecektir. Bu süre içinde düzenli olarak doktorunuza görünmelisiniz. Düzenli kan testleri enfeksiyonun iyileşmekte olup olmadığını kontrol edecektir.

Ameliyat: Enfeksiyon kalp kapakçıklarına zarar vemişse cerrahi işlem gerekebilir. Doktorunuz hasarlı kapağı hayvan dokusu veya insan yapımı malzemelerden yapılmış bir yapay kapak ile değiştirmeyi tavsiye edebilir.

Cerrahi Tedavi Endikasyonları

• Hemodinamik bozulma
• Transösofagiyal EKO (TEE) ile prostetik kapak fonksiyonlarında bozulma görülmesi
• Kalp yetmezliği
• İnfeksiyonun kontrol altına alınamaması
• EKG’de ileti bozuklukları ve ring absesi şüphesi
• Mantar enfeksiyonuna bağlı büyük vejetasyonlar
• Tekrarlayan emboliler
• Tekrarlayan endokardit