Parkinson Hastalığı Nedir? Tedavi Edilebilir Mi? İlk kez 1817’de James Parkinson tarafından tanımlanmış olan hastalık sıklıkla 50 yaş üzerinde görülür, yaşlandıkça hastalık riski artar; 65 yaş üzerindeki bireylerde %1-2’ye kadar ulaşır. Hastaların yaklaşık %10 kadarında 40 yaş altında başlayabilir, bu durum tanıda gecikmeye yol açabilir. Erkeklerde biraz daha yüksek oranda görülür.
Parkinson Tanım
Parkinson; beyinde ‘dopamin’ adını verdiğimiz maddenin eksikliği ile ortaya çıkan, kronik nörolojik bir hastalık. Yaşın ilerlemesiyle beyinde dopamin salgılayan hücrelerin azalması veya hasara uğramasıyla ortaya çıkan hastalık, hareket bozukluklarına ve istem dışı hareketlere yol açıyor. Hastalık; ellerde ve ayaklarda titreme, hareketlerde yavaşlama, kaslarda sertlik ve yürüme güçlüğü ile karşımıza çıkıyor. Temel belirtiler dopamin adlı kimyasal maddeyi yapan hücrelerin kaybı ile ilişkilidir. Dopamin, bilgilerin hücreler arasında iletimini sağlayarak vücut hareketlerinin ve denge işlevinin düzgün yapılmasını sağlar. Bu nedenle, tedavide esas, dopamin eksikliğinin ilaçlarla yerine konmasıdır. Parkinson hastalığı, ölümcül olmayan ve hayat süresini kısaltmayan ancak belirtileri uygun şekilde tedavi edilmediği takdirde hayat kalitesini bozabilen, yavaş ilerleyici bir hastalıktır.
Parkinson Hastalığına Yol Açan Nedir?
Beyinde dopamin hücrelerinde hasara yol açan nedenler tam olarak bilinmemektedir. Ancak, bu konudaki araştırmalar yoğun olarak sürmekte, ümit verici bulgular elde edilmektedir. Genel olarak, hastalığın yaşlanma süreci içinde yapısal bir yatkınlık zemininde bazı çevresel faktörlerin de katkısıyla ortaya çıktığı düşünülmektedir. Hastalık bulaşıcı olmadığı gibi damarsal hastalıklara da bağlı değildir.
Nasıl Tanı Konur?
Parkinson hastalığı tanısına varmak için özel bir laboratuvar ya da görüntüleme tetkiki yoktur. Hekim, hasta ya da ailesinden aldığı ayrıntılı bilgi ve muayene bulgularına dayanarak tanı koyar. Deneyimli bir nörolog için tanı koymak güç değildir. Ancak Parkinson hastalığı tanısını koymadan önce onu taklit edebilen ve parkinsonizm adı verilen diğer nedenleri dışlamak gerekmektedir. Bilinen ve değişik nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan bu hastalıklar Parkinson hastalığı ile benzer belirtileri gösterdiği için bazen tanıda karışıklığa yol açabilir. Örneğin psikiyatride kullanılan bazı ilaçlar, çeşitli zehirlenmeler, beyin tümörleri veya damar hastalıkları gibi dopamin hücrelerini etkileyen her türlü süreç Parkinson hastalığına benzer tablolara yol açabilir.
Parkinson Hastalığı Tedavisi
Hastalığı tamamen ortadan kaldırıcı bir tedavi henüz bulunamamıştır. Ancak hastaların günlük yaşamlarını olumsuz yönde etkileyen belirtilerin tedavisi önemli ölçüde mümkündür, dolayısıyla hastanın yaşam kalitesi yükseltilebilmektedir. İlaçlar kadar egzersizler, psikoterapi, düzgün beslenme ve düzenli yaşam koşullarının da önemi açıktır. Parkinson hastalığına yakalanmış bazı ünlü isimler de vardır. Aktör Michael J. Fox, boksör Muhammed Ali, aktris Deborah Kerr, Papa II. John Paul Parkinson hastalığı teşhisi konan ünlülerden birkaçıdır.