Vertigo Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Vertigo (Baş Dönmesi) kişinin ani bir hareketle veya normal vücut fonksiyonlarını normal hızla yapması anında gelişen, göz kararması ve denge kaybı olarak ifade edilir. Vertigo bazen çok şiddetli olup kişinin ayağa kalkmasını engellediği gibi bazen de kısa süreli hafif sarsıntı olarak hissedilebilir.

Vertigo Hastalığı Kimlerde Görülür?

Vertigo hastalığı erkeklere oranla kadınlarda daha çok meydana gelen bir denge bozukluğu tipidir. Nadiren de olsa çocuklarda görülebilir ancak hitap ettiği yaş aralığı genellikle 20-40 yaş arasındaki kadın hastalardır.

Her baş dönmesi vertigo mudur?

Vertigo hastalığınızın olup olmadığını kendiniz anlamak istiyorsanız ayağa kalkıp kendi etrafınızda birkaç dakika dönün. Dönme işlemi bittiğinde her şeyin döndüğünü hissediyorsanız, ayakta duramayacak kadara kötü olmuşsanız vertigonuz olabilir.

Vertigoyu diğer baş dönmelerinden ayıran en belirgin özelliği siz sabit dururken çevrenizdekilerin size dönüyor izlenimi vermesidir.

Vertigo Belirtileri Nelerdir?

• En net belirtisi baş dönmesidir (Baş dönmesi her hasta tarafından farklı anlatılır. Her taraf dönüyor, yer ayağımın altından kayıyor, bir yana doğru kayıyorum, kafamın içi boşalıyor, gözlerim kararıyor şeklindedir.)
• Kulakta basınç hissi
• Kulak çınlaması
• Kulak akıntısı
• İşitme azlığı
• Göz kararması
• Gözlerde anormal hareketler
• Bulantı-kusma

Vertigo Nedenleri Nelerdir?

Kulağa bağlı nedenler: Gerçek baş dönmelerinin çok büyük bir kısmından sorumlu olan organdır. Pozisyona bağlı baş dönmesi, baş dönmesi ile ilgilenen kliniklerde en sık rastlanan nedendir. Hemen hemen bütün hastalarda, başın hareketleri ile artan baş dönmesi yakınması mevcuttur. Tanısı, iç kulaktaki yarım daire kanallarının, bazı manevralara verdiği yanıtlara bakılarak konulur. Tedavisi, yarım daire kanallarının içerisinde yer değiştirmiş olan kristallerin tekrar yerine oturtulmasına dayalı özel manevralardır. Meniere hastalığı; işitme kaybı, kulakta çınlama, dolgunluk hissi ve baş dönmesi atakları ile karakterizedir. İç kulaktaki sıvıların dengesizliğinden kaynaklanır.

Dolaşım: Dolaşım bozuklukları baş dönmesinin en sık nedenleri arasındadır. Eğer beyniniz yeterince kan almazsa başınız dönmeye başlar. Hemen hemen herkes yatarken aniden ayağa kalktığında birkaç defa baş dönmesi hissetmiştir. Ancak bazı insanlar sık veya kronik nedenlerden ötürü baş dönmesi şikayetlerin de bulunurlar. Bu damar sertliğinden dolayı olur. Bu rahatsızlık çoğunlukla yüksek tansiyon hastalarında, şeker hastalarında ve kan yağları yüksek olanlarda görülür. Bazen de kalp fonksiyonları yetersiz olanlarda veya kansızlık şikayeti olanlarda rastlanır. Bazı ilaçlar, özellikle nikotin ve kafein beyne giden kan akımını azaltır. Diyetteki çok miktarda tuz da kan akımının azalmasına neden olur. Eğer iç kulak yeterince kan alamazsa daha özel bir baş dönmesi durumu olan vertigo ortaya çıkar.

Yaralanma: Kafatasında meydana gelen, iç kulağı da zedeleyen bir kırık sonrasında aşırı kısıtlayıcı bir vertigoyla birlikte bulantı ve işitme kaybı gelişir. Baş dönmesi birkaç hafta sürer. Bu süre içinde normal taraf yavaş yavaş fonksiyonları üzerine alır.

Enfeksiyon: Virüsler, örnek olarak soğuk algınlığına neden olanları, iç kulağı ve onun beyinle olan sinir bağlantılarını etkileyebilir. Bu kötü bir vertigoya neden olurken işitme genellikle etkilenmez. Buna rağmen bakteriler sonucunda oluşan enfeksiyonlar hem denge hem de işitme fonksiyonlarının bozulmasına neden olur

Allerji: Bazı insanlarda alerjik oldukları besinleri aldıklarında veya havadaki parçacıklarla karşılaştıklarında baş dönmesi veya vertigo oluşabilir.

Nörolojik Hastalıklar: Multipl skleroz, sifiliz, tümör gibi sinir sistemini etkileyen hastalıklar dengenin bozulmasına neden olur.

Psikolojik denge bozuklukları: Panik atak, anksiyete (huzursuzluk), stres ve depresyon.

Baş Dönmesini Azaltmak İçin Neler Yapılmalı?

Ani pozisyon değişikliklerinden kaçının. Örnek olarak yatar durumdan aniden ayağa kalkmayın veya bir taraftan diğerine ani olarak dönmeyin.

Aşırı kafa hareketlerinden (özellikle yukarı bakmak) veya hızlı baş hareketlerinden kaçının.

Dolaşımı bozacak (nikotin, kafein ve tuz) ürünlerin kullanımını azaltın.

Baş dönmenize neden olan stres, sinirlilik veya allerjiniz olan maddelere maruz kalmamaya çalışın.

Baş dönmeniz olduğunda araba kullanmak, tehlikeli alet kullanmak veya merdiven tırmanmak gibi zarar verebilecek aktivitelerden uzak durun.

Stresten uzak durun: Stres vertigo oluşumunu neden olan en önemli faktörlerin başında yer alır. Bu nedenle mümkün olduğu kadar kendinize özel zamanlar ayırın ve stres faktörlerini hayatınızdan çıkartın.

Bağışıklık sisteminizi kuvvetlendirin.

Sağlıklı beslenin. Beslenme düzeninizde dondurulmuş ve hazır gıdalara yer vermeyin. Doğal ve organik ürünler tüketin. Bu sayede bağışıklık sisteminizin kuvvetlenmesine katkıda bulunmuş olursunuz.

Vertigo Tanısı Nasıl Konur?

Nedeni ortaya koymaya yönelik muayene ve gerekirse tetkiklere ihtiyaç vardır.

Öncelikle KBB ve Nöroloji uzmanları tarafından muayene edilmeli, gerekirse ardından göz, dahiliye ve fizik tedavi uzmanları tarafından desteklenmelidir.

Denge sistemimiz, birkaç farklı sistem tarafından denetlendiğinden ayrıntılı bir muayene gerektirir.

Rahatsızlığa teşhis koymada izlenecek yöntemler çeşitlilik gösterebilmektedir. Doktorunuz, baş dönmenizi tarif etmenizi isteyecektir. Bunun bir göz kararması mı yoksa bir hareket hissi mi olduğunu, ne kadar sürdüğünü, işitme kaybı, mide bulantısı olup olmadığını soracaktır. Hangi durumların baş dönmesi oluşturduğu da sorulabilir. Genel durumunuz, ilaç alıp almadığınız, kafa travması, son zamanlarda geçirilmiş bir enfeksiyon ile kulağınız ve sinir sisteminizle ilgili birçok soruya cevap vermek durumunda olabilirsiniz. Doktorunuz, ayrıntılı muayenenizi gerçekleştirdikten sonra sinir sistemiyle ilgili bazı testler yapacaktır.

Bazı durumlarda kafatasınızın röntgenini, tomografisini veya manyetik rezonans ile görüntülenmesini veya iç kulağınızı uyarmak için kullanılan sıcak veya soğuk sudan sonra göz hareketlerinizi izleyecek bir test (elektronistagmografi – ENG) isteyebilir. Bazı durumlarda da kalbinizin değerlendirilmesini veya bazı kan testlerini önerebilir. Her hasta için her test gerekmemektedir.

Vertigo Tedavisi

Vertigo rahatsızlığının tedavisi için altta yatan hastalığın bulunması ve o hastalığın tedavi edilmesi gerekmektedir. Hastalığın tedavisi mümkün olmadığı durumlarda ise vertigo ataklarının en az seviyede olması için bir takım genel tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Tetikleyici olarak kabul edilen sigara, kafein, tuz, alkol gibi maddelerin mümkün olduğunca az tüketilmesi, stresten arınma, medikal tedavi ve gerekirse cerrahi tedaviler sırasıyla uygulanmaktadır.