Karın Şişkinliği Nedenleri, Belirtileri, Tedavisi

Karın şişkinliği, çeşitli işlevsel bağırsak bozukluğu olan hastalarda en rahatsız edici şikayetlerden biridir. Karın şişkinliği her yaşta görülebilen en yaygın gastrointestinal (gi) semptomlardan biri olup karında (göbek bölgesinde) tam doygunluk hissi ve gözle görülebilen bir şişkinlik olarak görülür. Yaygın olarak karın (göbek), bağırsak, karaciğer, safra kesesi, pankreas ve çok sayıda kan damarları dahil olmak üzere birçok organda oluşur. Karın şişliği safra taşı, aşırı yemek yeme, gıda zehirlenmesi, pankreatit, karaciğer hastalığı ve gebelik gibi nedenlere bağlı olarak gelişebilir.

Her insanda gaz oluşur bundan geğirme yoluyla veya rektumdan geçtikten sonra anüsten püskürterek kurtulur. Mide gazları ve şişkinlik tamamen doğal bir durumdur. Fakat gaz çıkarmak söz konusu olduğunda özellikle pis koktuğunda birtakım tepkiler söz konusu olabilmektedir. Çok gaz çıkardığınızı düşünseniz de gaz çıkarmak çok doğaldır ve çok aşırı olmadığı sürece normal bir durumdur. Mide gazların bileşiminde nitrojen, hidrojen, oksijen, karbondioksit, kükürt ve metan gazları vardır. Karbondioksit, oksijen, azot, hidrojen ve bazen metan gazı esas olarak kokusuzdur. Sülfür içeren gazlar ise genellikle kötü kokmaktadır. Bu gazlar yaygın olmakla birlikte bu rahatsız edici ve sıkıntı verici olabilir. Mide gazları genel olarak yiyeceklerin parçalanması esnasında ve yemek yerken yutulan havadan oluşur. Şişkinlik midemizde gerilme, karın bölgesinin sertliğe ve doluluğa yol açar.

Karın Şişkinliği Nedenleri Nelerdir?

Karında şişkinlik oluşmasının en yaygın nedenleri şunlardır:

• Hızlı yemek yeme, içme veya sakız çiğneme gibi aktivitelerden sonra hava yutma.
• Kabızlık (idrara rahat çıkamama sonucu midede baskı sonucu şişme görülebilir).
• Karbonhidratlı yiyecekler.
• Karında sıvı birikmesi (bu ciddi bir sağlık probleminin işareti olabilir).
• Bazı ilaçlar, laktuloz veya sorbitol içeren gıdalarda şişkinliğe neden olabilir.
• Lifli yiyecekler (lifli besinler sağlığa yaralı olsa bile gaz yaparlar).
• Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH).
• Laktoz İntoleransı (laktoz hassasiyeti: besin sindirimi ile ilgili sorunlar).
• Huzursuz bağırsak sendromu: Kalın bağırsak rahatsızlığıdır ve oldukça yaygındır. Dışkılama rutinini bozar. Gaz, şişkinlik, kabız, mide krampları gibi belirtileri vardır.
• Aşırı yemek yemek, çok hızlı yemek.
• Bağırsakta aşırı bakteri üremesi.
• İrritabl bağırsak sendromu (spastik kolon)
• Kilo almak.
• Kuru fasulye ve baklagiller.
• Yapay tatlandırıcılar.
• Yumurtalık kisti.
• Kısmi bağırsak tıkanması.
• Gebelik.
• Adet öncesi gerginlik sendromu (premenstrüel sendrom).
• Miyom (rahim ve rahim ağzında görülen normal dışı düz kas dokusu büyümeleridir).
• Mide ekşimesi.
• Süt ürünleri veya diğer gıda maddelerine karşı hassasiyet.
• Giardia enfeksiyonu (giyardiyaz: bağırsak parazitleri).
• Enflamatuar bağırsak hastalıkları (ülseratif kolit ve crohn hastalığı).
• Antibiyotikler: mide ve bağırsaklarda bulunan yararlı bakterilerin ölmesi sonucu gaz oluşur.

Şişkinliğe neden olan daha ciddi sağlık problemleri olabilir. Bunlar:

• Tümörler
• Çölyak hastalığı (gluten intoleransı)
• Dumping sendromu
• Yumurtalık kanseri
• Pankreas yetmezliği

Karın Şişkinliği Belirtileri

Karın şişkinliği belirtileri dolgunluk, gerginlik yada karında şişlik olarak görülebilir. Buna karın ağrısı, aşırı gaz birikmesi, sık geğişrme ve mide guruldaması eşlik edebilir.

Mide şişkinliğinin yaygın belirtileri şunlardır:

• Midede kramp oluşumu
• Karında baskı sonucu ağrı
• Hazımsızlık
• Doygunluk hissi
• Nefes almakta zorluk çekme
• Sırt ağrısı

Ne zaman bir doktora görünmeliyiz?

Eğer aşağıdaki belirtiler görülürse bir doktora başvurunuz.

• Koyu katran şeklinde dışkı veya dışkıda kan
• Kötüleşen mide ekşimesi
• Açıklanamayan kilo kaybı
• Nefes almada zorluk veya hızlı solunum
• Şidettli karın ağrısı
• Bayılma ve uyuşukluk
• Yüksek ateş
• İshal
• Kusma
• Sarı cilt ve gözler

Karın Şişkinliği Tedavisi

Çoğu zaman karın şişkinliği tedavisinde diyet değişikliği ve ilaç kullanımı gerektirmektedir. Bunun yanında yutulan hava miktarını azaltmak gerekir. Doktorunuz gaza neden olan yiyecekleri size söyleyebilir. Ancak, bunlar meyve, sebze, kepekli tahıllar, süt ürünleri gibi insan sağlığı için faydalı ve sağlıklı gıdaları içermektedir. Doktorunuz ayrıca şişkinliği azaltmak için yüksek yağlı gıdalar sınırlandırabilir.

Her bir gıdanın gaz yapıp yapmayacağı ve eğer gaz yaparsa ne kadar gaz yapacağı kişiden kişiye değişiklik gösterdiği için her bir bireyle ayrı ayrı konuşup ona göre diyet düzenlemesi yapılmalıdır.

Gaz yakınmaları diyet düzenlemesi ile geçmiyor ise antiasitler, sindirim enzimleri, karbon preparatları, bağırsak çalıştırıcı ilaçlar kullanılabilir.

Yutulan havayı azaltmak için sakız çiğnememek, sert şekerleme yememek, yemekleri küçük lokmalar halinde ve yavaş yavaş yemek gereklidir. Eğer takma diş kullanılıyorsa bu mutlaka çeneye oturan bir protez olmalıdır.

Sonuç olarak, görüldüğü gibi gaz ve şişkinlik yakınmaları basit hazımsızlık şeklinde olabileceği gibi, bazı enzim eksiklikleri, iltihaplanmalar, yapışıklık, kanser gibi değişik birçok rahatsızlıktan da meydana gelebilir. Bu nedenle bu tip yakınması olanlar, eğer yakınmaları süreklilik kazanıyorsa mutlaka teşhis ve tedavilerinin doğru bir şekilde yapılması sağlanmalıdır.

Karın Şişkinliği Nasıl Önlenebilir?

• Sakız çiğnemeyin (hava yutmanıza sebep olabilir)
• Früktoz ya da sorbitol düzeyi yüksek olan gıdalar uzak kalın.
• Lahana, fasulye ve mercimek gibi gaz üretebilen yiyeceklerden uzak durun.
• Gazlı içeceklerden uzak durun.
• Çok hızlı yemek yemeyin.
• Sigara içmeyi bırakın.
• Eğer varsa kabızlığınız için tedavi olun.
• Dokturunuza danıştıktan sonra simetikon içeren ilaç kullanabilirsiniz.
• Süt ürünlerinden kaçının. Laktoz intoleransı nedeniyle karın şişliği hafifletmeye yardımcı olabilir.

Simetikon Nedir? Simetikon, gaz birikimi nedeniyle ortaya çıkan karın şişkinliği ve mide gazını etkili bir biçimde gidermek, karın bölgesindeki rahatsızlık ve basınç hissini, mide ve bağırsaklardaki guruldamayı azaltmak için kullanılır. Simetikon dilde hızlı bir biçimde çözünür, etken maddesi hızla sindirim borusuna ulaşır ve burada etkisini gösterir.

Gaz Oluşumunu Tetikleyen Bazı Gıdalar

• Fasulye
• Brokoli, lahana, brüksel lahanası, soğan, enginar ve kuşkonmaz gibi sebzeler
• Armut, elma ve şeftali gibi meyveler
• Kepekli tahıllar
• Peynir, dondurma, süt ve süt ürünleri
• Şekerlemeler ve sakız gibi sorbitol içeren gıdalar

Gaz Sancısı Nasıl Giderilir?

• Sırtüstü yatarak gaz sancısı giderebilir. Aynı zamanda gaz çıkarmaya yardımcı olur.
• Bitkisel çay içmek gaz sancısını giderir.
• Su içmek gaz sancısını önlemeye yardımcıdır.
• Stres altındaysanız rahatlamak gaz ve gaz sancısının giderilmesine yardımcı olur.
• Maden sodası içmek mideyi rahatlatır.
• Hareket etmek.
• Ilık ve şekersiz içecekler içmek.