Sıkışmış Serumen Nedir? Nasıl Temizlenir?

Sıkışmış serumen, dış kulak yolundaki deri salgıdır. Sıkışmış serumen (kulak kiri, buşon) dış kulak yolunun 1 cm’lik dış bölümündeki cildin yağ ve ter bezlerinin ifrazatı ile epitel döküntülerinin karışımından oluşur.

Dış kulak yolu (kulak kanalı), kum saatine benzer, orta kısmında daralır. Bu yolun dış kısmındaki derinin içerisinde, kulak salgısını oluşturan özel salgı bezleri bulunur. Salgının görevinin toz ve kum parçalarını tutarak zara ulaşmalarını engellediği varsayılır. Genellikle salgı kurur ve içerdiği toz ve kumla birlikte kulak dışına atılır veya silinip alındığı kulak kepçesine doğru kayar. Buradaki kurumuş birikintiye Sıkışmış Serumen (Buşon ve kulak kiri) adı verilir. Kulak kiri aslında kulağın kirli olduğu anlamına gelmez, halk arasında böyle isimlendirilmiştir. Kulak salgısı koyu olan kişilerde veya tozlu ortamda çalışan insanlarda bu akıntı birikebilir ve dış kulak yolunu tıkayabilir.

Kulak kirinin fonksiyonu ortamdaki tozu ve partikülleri yakalamak, bu parçaların kulak zarına verebileceği zararı önlemek ve dış kulak yolu cildini bakteriyal ve mantar enfeksiyonlarından korumaktır. Kulak kirinin olmaması kuru ve kaşıntılı dış kulak yolu cildine neden olmaktadır.

Kulak kiri normalde dış kulak yolunun hemen girişinde kulak zarından uzakta salgılanmaktadır. Dış kulak yolunun kendini temizleme özelliği sayesinde çoğu insanda bu salgı kendiliğinden dışarı atılır. Buşon dış kulak yolunun dış,  yani kulak zarından uzak, kısmında salgılanması nedeniyle normal hallerde her hangi rahatsızlığa neden olmamaktadır. Fakat bazı hastalarda salgının fazla oluşu, dış kulak yolunun darlığı ve hastanın kulak pamuğu gibi cisimlerle kulak temizleme alışkanlıkları nedeniyle kulak kiri dış kulak yolu kanalı boyunca birikmekte ve kulak zarı üzerine ulaşabilmektedir.

Sıkışmış Serumen (Buşon) Nedenleri Nelerdir?

• Kulak salgısının koyu olması,
• Tozlu ortamlarda bulunma veya
• Salgının dışarıya atılmasına engel faktörlerdir.

Sıkışmış Serumen (Buşon) Nasıl Birikir?

• Hastanın kulağını temizlemek için yabancı cisim sokması,
• Tozlu ve kirli ortamlarda çalışma,
• Dış kulak yolunda darlık nedeniyle kirin dışarı atılamaması,
• Denize girme veya banyo sırasında dış kulak yolundaki az miktardaki salgının şişmesi.

Kulak kiri (Sıkışmış Serumen/Buşon) normalde kendiliğinden atılmakta olup yukarıdaki şikayetlere neden olduğu zaman Kulak Burun Boğaz hastalıkları uzmanına başvurmak gerekir. Kulak kiri temizliği, öncesinde yumuşatıcı yağ bazlı solusyonlar (Gliserin) ve ya hidrojen peroksid (Oksijenli Su) uygulanması ile daha rahat yapılabilmektedir. Kulak zarı delinmesi, kulak zarı çökmesi, kulak zarına tüp uygulanmış hastalar, kontrolsüz diyabet ve bağışıklık yetmezliği olan hastaların kulak kiri temizliğine özellikle özen gösterilmeli ve mutlaka Kulak Burun Boğaz hastalıkları uzmanı tarafından yapılmalıdır. Kulak kiri temizlenmesi sonrasında zaman zaman bir dakika kadar süren dengesizlik görülebilmekte olup bu durum normal olarak kabul edilmektedir.

Kulak Temizliği Nasıl Yapılmalıdır?

Kulak temizliği, dış kulağın bir bezle silinmesi şeklinde yapılmalı; dış kulak yolunda pamuklu çubuklar da dahil hiçbir yabancı cisim kullanılmamalıdır. Kulak kiri tıkanıklıklarının çoğu kulağa birkaç damla bebek yağı ya da gliserin damlatmakla yumuşatılabilir. Deterjan damlalar (hidrojen peroksid ve carbamide peroksid gibi) kirin alınmasını kolaylaştırabilir.

Su ile yıkama sıklıkla kullanılan bir yöntem olup doktor tarafından uygulanabilir. Unutmayınız ki kulak temizliğini kendinizin yaparken herhangi bir yanlış uygulama işitme yeteneğinizi riske sokabilir. Sıklıkla kullanılan solüsyonlar vücut ısısındaki tuzlu su solüsyonlarıdır. Şeker hastaları, kulak zarı delik olanlar, kulak zarında tüp olanlar, suya zayıf bağışıklık sistemi olanlar için bu uygulamalardan kaçınmak gerekir.

Kulak kiri sıklıkla KBB uzmanı tarafından mikroskop eşliğinde görerek, aspiratör ve özel küçük aletlerle temizlenir. Dış kulak yolunun dar olduğu, diğer yöntemlerin başarısız olduğu, kulak zarında yırtık veya tüp olduğu durumlarda, şeker hastalarında veya bağışıklık sitemi zayıf olanlarda bu yöntem tercih edilmelidir. Daima tercih edilecek yöntem apire etmektir. Şayet çok sert çıkmıyorsa gliserin adı verilen yumuşatıcı damla kullanılıp, yumuşama sonrası apirasyon yapılmalıdır.

Kulaklar Ne Zaman Temizlenmelidir?

Normal şartlar altında kulak kanalları temizlenmek zorunda değildir. Buna karşın, dış kulak yolu ifrazatının çok olduğu durumlarda, kulaklar rahatsızlık oluşturacak düzeyde tıkanabilir ya da doktorunuzun kulağınızı görmesini engelleyebilir. Böyle durumlarda kulağınız temizlenmelidir. Bu durum, aşağıdaki şikâyetlere neden olabilir:

• Kulak ağrısı, kulakta dolgunluk veya tıkanıklık hissi
• İşitme azlığı
• Kulakta çınlama, ses, gürültü
• Kaşıntı, koku veya akıntı
• Öksürük

Hangi Durumlarda Doktora Gidilmelidir?

Kulak birikintisi çok olup dış kulak yolunu tıkayarak işitmeyi bile engelleyecek duruma gelebilir. Bu durumda hekim, kulağı aspiratörle veya özel aletlerle temizler. Bu temizleme işlemi öncesinde birikintiyi yumuşatacak ilaçlar kullanılmasını da isteyebilir. Böyle bir durumunuz olduğunu biliyorsanız, hekime gitmeden “gliserin” gibi yumuşatıcı damlalardan kullanabilirsiniz. Yumuşatıcı damlaları kullanmak için kulak zarınızda delik olup olmadığını bilmelisiniz. Kulak zarınız delikse, kullandığınız damlalar kulak iltihabına yol açabilir. Aynı şekilde, delik kulak zarı olan bir kulağın su ile yıkanması da iltihaba yol açar. Kulak zarınızın sağlamlığından emin değilseniz, mutlaka hekiminize başvurmanız gerekir. Bazı özel durumlar dışında kulak, su ile yıkanmamalıdır.