Ebola Virüsü Nedir?

Ebola Hemorajik Ateşi (EHA) ağır, sıklıkla ölümle seyreden insanlarda ve primatlarda (Maymun ve Şempanzeler) görülen ve 1976 dan beri bilinen bir hastalıktır. Kongo’daki bir nehre hitaben Ebola adı verilmiştir. Filavoviridae ailesinden bir RNA virüsüdür. 4 türünden 3’ü tanımlanmıştır: (İnsanlarda hastalık yapanlar) Ebola-Zaire, Ebola-Sudan ve Ebola-Ivory Coast. Dördüncüsü Ebola – Reston primatlarda hastalık yapar.

Tabiattaki yeri

Bilinmiyor. Delillerin gösterdiğine göre Afrika özellikli bir hayvan kaynaklı olduğu düşünülmektedir. Ebola-Reston virüsü bir çeşit enfekte maymundan izole edilmiştir, bu virüs İtalya ve Amerika ya Filipinlerden gelmiştir. Bu virüs Kuzey Amerika gibi diğer ülkelerde bilinmemektedir.

Ebola hemorajik ateşi nerede oluşur?

Kongo’da, Gabon da, Ivory Coast, Sudan ve Uganda’dadır. Serolojik olarak hastalığı taşıdığı bilinen ama hasta olmayan bir kişi Liberya’dan bildirilmiştir. İngiltere’de de iğne batması sonucu bir Laboratuar çalışanı hastalığa yakalanmıştır.Amerika da insanın hastalanması hakkında herhangi bir bildirim olmamıştır. Amerika ve İtalya’da Ebola-Reston virüsü maymunlarda ölüm ve ciddi hastalığı yol açmıştır. Bu salgın esnasında birkaç araştırmacı virüsle enfekte olmuş fakat hastalanmamışlardır. EHA sporadik salgınlar şeklinde görülüyor. Genellikle medikal malzemeler ile yayılıyor, muhtemelen tek vakalar da olmasına rağmen tanı konulamamaktadır.

Ebola virüsü nasıl yayılır?

İnsanların Ebola virüsüyle hastalanması sporadiktir. İnsanlar virüsü taşımazlar. Doğal rezervuarını bilemediğimiz için hastalığın insanlarda nasıl salgın yaptığını da bilemiyoruz. Yine de ilk hastanın enfekte hayvan ile kontaminasyon sonucu hastalandığı zannedilmektedir. Bir kez birisi hastalandığı zaman, virüsü birkaç değişik yol ile diğerlerine bulaştırabilir, İnsanlar enfekte kişinin kanı veya sekresyonu ile direk kontaminasyon sonucu virüsü alabilirler. Aile veya arkadaşları arasındaki yakınlık, beslenme, uğraşlar veya diğer sebepler ile virüs arkadaşlar ve aileler arasında sıklıkla yayılır. İnsanlar ayrıca enfekte sekresyon ile kontamine olmuş, iğne gibi bazı objelerle kontaminasyon sonucu da virüse maruz kalabilirler. EHA salgını ile nazokomial geçiş sıklıkla bağdaştırılmıştır. Bu, yukarıda tanımlanan iki yolu da içerir, fakat hastane veya kliniklerdeki medikal setlerle yayılımı tanımlar. Afrika da genelde hastalar maskesiz galoşsuz ve eldivensiz bakılmaktadır. Ayrıca tek kullanımlık olmayan şırınga veya enjektörlerin steril edilmeden sadece suyla yıkanıp tekrar tekrar kullanımı ile bir çok kişi enfekte olabilir. Virginia da havayoluyla maymundan maymuna Ebola-Reston virüsü geçişi olmuştur. Fakat hastane veya ev sakinlerinde bu tip bir geçiş tanımlanmamaktadır.

Ebola hemorajik ateşi klinik olarak nasıl tanınır?

Enfekte olduktan sonraki birkaç gün içinde kırmızı ve kaşıntılı göz, ciltte raş gibi virüse nonspesifik olan belirtiler sebebi ile tanı koymak güçtür. Eğer yukarıdaki tabloda belirtilen semptomlar grubu ile birlikte Ebola virüs şüphesi varsa Laboratuar testlerinin hızla yapılması gerekir. Bu testler malarya için kan yayılması ve kültürünü içerir. Eğer hastada kanlı ishal varsa gaita kültürünün de yapılması gerekir.

Ebola hemorajik ateşi için kullanılan laboratuar testleri

ELISA, IgG ELISA, PCR ve Virüs İzolasyonu testleri semptomların başlangıcındaki birkaç gün içinde tanı için kullanılabilir. Daha sonraki dönemde veya iyileşmeden sonrası için IgM ve IgG antikor testleri kullanılabilir. Ayrıca ölmüş insanlarda sırasıyla ; İmmunohistocemistry, virus izolasyonu, PCR kullanılabilir.

Ebola hemorajik ateşi nasıl tedavi edilir?

EHA için standart tedavi yoktur. Günümüzde destek tedavisi yapılmaktadır. Sıvı – Elektrolit takibi oksijen takibi, kan basıncı takibi ve sekonder enfeksiyonlar için tedavi. Kikwit salgını esnasında sekiz hastaya EHA’lı iyileşmiş kişilerin kanı verilmiştir, bunlardan 7 si yaşamıştır.Çalışma grubunun küçük olması sebebiyle tedavinin etkinliği halen bilinmemektedir.

Ebola hemorajik ateşi nasıl önlenir?

Afrika da EHA önleminin bir çok zorluğu vardır. Ebola virüsünün doğal rezervuarlarının lokasyonu ve kimliğinin bilinmemesi sebebiyle önlem metotları birkaç tanedir. Hastalık varlığında, sosyal ve ekonomik şartlar epideminin yayılmasını sağlar bu sebeple halk sağlığı ile uğraşanlarının EHA vakalarını bir görüşte tanıması gerekmektedir. Ayrıca sağlık çalışanlarının diagnostik test imkanlarına sahip olması , vakaların izolasyonunu sağlayacak pratiğe ve sağlık çalışanlarının kendilerini koruma imkanlarına sahip olması gerekmektedir. Enfeksiyon kontrol önlemleri ; eldiven, özel koruyucu gözlük, maskı da içeren baştan aşağı giyilen özel koruyucu kıyafet giymeyi, Ebola hastalarının korunmasız kişilerle kontamine olmasından korunmayı ve tam sterilzasyon tekniği imkanlarını içerir. Tüm bu tekniklerin amacı; herhangi bir hastanın kan veya sekresyonlarıyla herhangi bir kişinin temasından kaçınmayı sağlamaktır. EHA’lı bir hasta ölürse ölmüş kişinin cesedi ile direk kontaminasyondan korunmak oldukça önemlidir. CDC sağlık çalışanlarının ihtiyaçlarını karşılayacak araçları hazırlamıştır. CDC WHO ile birlikte Afrika Sağlık Setindeki Viral HEMORAJİK Enfeksiyon Kontrolü başlığı altında hastanelere yönelik pratik kuralları geliştirmiştir. Bu, lokal olarak mümkün olan imkanları kullanarak Ebola gibi Viral Hemorajik Ateşin tanındığında sağlık açısından yapılması gereken prosedürleri ve hastane kaynaklı geçişlerin önlenmesi hususlarını tarif eder.Bir benzer test olarak Ebola şüphesi ile ölmüş olan vakalardan küçük deri örneklerinin alınarak retrospektif olarak tanınması metodunu geliştirmiştir.