Epilepsi (Sara) Nedir? Epilepsi Nöbeti Nedir?

Epilepsi (sara) yinelenen nöbetler şeklinde ortaya çıkan bir beyin işlevi bozukluğudur.

Epilepsi Nöbeti Nedir?
Her düşüncemiz, duygumuz ya da hareketimiz, birbirleriye düzenli elektriksel uyaranlar aracılığıyla iletişim kuran beyin hücreleri tarafından kontrol edilmektedir. Bu düzenin, beyindeki ani elektriksel boşalmalarla bozulması sonucunda epilepsi nöbeti oluşur. Hücreler arasında iletişim karmaşası meydana gelir ve bir an için düşünce ve duygularımızda konfüzyon durumu (bilinç bulanıklığı) oluşur ve hareketlerimiz kontrol dışı olur. Epilepsi nöbetleri ürkütücü olabilmesine karşın, birçok vakada nöbetler müdahale gerektirmeden sona ermektedir. Nöbet sona erdiğinde kişi yavaş yavaş kontrolünü geri kazanır ve hastalığın herhangi bir etkisi olmadan kendini toparlar. Epilepsi tanısı konulan kişilerin çoğu nöbetlerini ilaçla kontrol altında tutmaktadır.

Epilepsi Nöbetlerini Tanıma
Nöbetlerin, çok karmaşık olmasına karşın, genellikle iki kategoride sınıflanması uluslararası düzeyde kabul görmektedir: Birincisi kısmi (parsiyal ya da fokal) ikincisi ise, jeneralize (genel, yaygın) nöbet olarak adlandırılmaktadır. Kısmi ya da fokal nöbetler beynin bir bölümünde başlar [beyindeki herhangi bir odakta] ve vücudun, beynin o bölümü tarafında kontrol edilen kısımlarını etkiler. Jeneralize nöbetler tüm beyne yayılır ve bu nedenle tüm vücudu etkiler.

• Basit kısmi nöbetler

Basit kısmi nöbetler beynin yalnızca bir bölümünü etkileyen lokalize nöbetlerdir. Kişide görülen belirtiler, beynin o bölümünün kontrol ettiği işleve bağlı olacaktır. Nöbet, istem dışı hareketleri ya da kol ve bacaklarda sertliği, daha önce yaşamıştım hissini (deja vu), hoş olmayan kokular duyma ya da tatlar hissetme veya midede titreme, heyecan ya da bulantı gibi belirtileri kapsayabilir. Nöbet sırasında kişinin bilinci tamamen yerindedir. Nöbet genellikle bir dakikadan daha kısa sürer ve kişi daha sonra iyileşir. Kısmi nöbet yayıldığında ve tüm beyni kapsadığında ikincil jeneralize nöbet olarak adlandırılır.

• Karmaşık kısmi nöbetler

Bu tür nöbet beynin yalnızca bir bölümünü etkilemektedir. Ancak, kişinin bilinç durumu değişmektedir. Kişide genellikle bilinç bulanıklığı ve şaşkınlık görünebilir ve kişi giysileri ile sinirli sinirli oynama, sakız çiğneme hareketleri ya da tuhaf sesler çıkarma gibi garip hareketler yapabilir. Nöbet genellikle bir iki dakika sürer. Ancak kişide nöbetten sonra birkaç dakika ile birkaç saat arasında bilinç bulanıklığı ve uyuşukluk olabilir.

• Dalma (absans) nöbetleri [daha önce petit mal (küçük nöbet) olarak adlandırılıyordu]

Bu, tüm beyne yayılan jeneralize bir nöbet olup, çocuklarda daha yaygın olarak görülür. Bu nöbette kişi çevresinden haberdar değildir, ancak nadiren yere düşer. Gözlerini dikip sabit bakar, gözleriyle aranır ya da göz kapaklarını kırpıştırır. Dalma (absans) nöbetleri ile hayale dalma arasındaki farkı anlamak zor olabilir. Ancak, dalma nöbetleri ani başlar, birkaç saniye sürer, aniden sona erer ve kişi nöbet önceki durumuna geri döner. Bu nöbetler birkaç saniye sürmesine karşın, günde birçok defa yinelenebilir ve bu da sonuçta öğrenmeyi olumsuz etkiler.

• Miyoklonik nöbetler

Miyoklonik (sıçrama) nöbetleri kaslarda kısa süreli ani kontrol dışı kasılmalar ile kendini gösterir. Bu nöbetler genellikle uyandıktan kısa bir süre sonra ya da kişi yorgun olduğunda yatarken meydana gelir. Jeneralize bir nöbet olduğundan bilinç kaybı oluşur. Ancak, bu çok kısa süreli ve zor farkedilen bir bilinç kaybıdır.

• Tonik-klonik nöbetler [önceleri grand mal (büyük nöbet) olarak adlandırılıyordu]

Tonik-klonik nöbetler tüm beyne yayılan jeneralize nöbetlerdir. Bu nöbet türü, epilepsi denilence çoğu kişinin aklına gelen nöbet türüdür. Bazı kişilerde, nöbet başlamadan hemen önce daha önce yaşamıştım hissi, midede tuhaf bir duygu ya da tuhaf tat ve koku gibi ön belirtiler (aura) görülebilir. Bu ön belirtilerin (auranın) kendisi basit kısmi bir nöbettir.

• Tonik nöbetler

Tonik nöbetler kasların kaskatı kesilmesine neden olan jeneralize nöbetlerdir. Kişi eğer ayaktaysa, oldukça şiddetli bir şekilde yere düşecektir. Bu nöbetler uykudayken ardısıra nöbetler (küme şeklinde) halinde oluşabilir. Ancak, kişi uyanıkken oluştuğunda sıklıkla baş yaralanmalarına neden olabilir. Eğer uygunsa, kişinin baş yaralanmasından kaçınmak için koruyucu kask takması tavsiye edilmektedir. Kişinin yaralanması halinde tıbbı yardım isteyiniz.

• Atonik nöbetler

Atonik nöbetler, kişinin kaslarını gevşeterek yere yıkılmasına neden olan jeneralize nöbetlerdir. Nöbetler çoğunlukla ‘düşme atakları’ ya da astatik nöbetler olarak adlandırılır. Bu nöbetler baş veya yüz yaralanmalarına yol açabilir. Sürekli yaralanmadan kaçınmak için başa koruyucu kask takılması tavsiye edilir. Nöbet sonrası iyileşme genellikle oldukça hızlıdır. Kişinin yaralanması halinde tıbbı yardım isteyiniz.